W poprzedniej publikacji “Co zmienia nowe Prawo zamówień publicznych w zakresie terminu związania ofertą?” poruszyliśmy temat zmian w nowym PZP 2021 dotyczących terminu związania ofertą i warunków jego przedłużania przez wykonawców. Niezależnie od przepisów obligujących zamawiającego do wzywania wszystkich wykonawców o wydłużenie terminu związania ofertą w sytuacji, w której zamawiający ocenia, że nie jest w stanie przeprowadzić procesu badania i oceny ofert do upływu wskazanego początkowo w dokumentacji postępowania terminu (art. 220 i 307 nPZP), ustawodawca przewidział również regulacje dotyczące możliwości wyboru oferty najkorzystniejszej już po upływie terminu związania.
Zasadą jest wybór oferty w terminie związania
Wprawdzie zasadą jest, że wybór oferty najkorzystniejszej powinien nastąpić w terminie związania ofertą, jednak nowe regulacje przewidują wprost pewne rozwiązania dla „spóźnionych” zamawiających. W treści art. 252 ust. 2 nPZP wskazano bowiem, że jeżeli termin związania ofertą upłynął przed wyborem najkorzystniejszej oferty, zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, do wyrażenia, w wyznaczonym przez zamawiającego terminie, pisemnej zgody na wybór jego oferty. Ustawodawca potwierdził zatem możliwość wyboru oferty już po upływie terminu związania, pod warunkiem, że wykonawca wyraźnie się na powyższe zgodzi.
Gdy pierwszy w rankingu odmówi, należy zwrócić się do kolejnego wykonawcy
Z kolei ust. 3 rzeczonego przepisu przewiduje, że w przypadku braku zgody, o której mowa w ust. 2, zamawiający zwraca się o wyrażenie takiej zgody do kolejnego wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, chyba że zachodzą przesłanki do unieważnienia postępowania. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu nowego PZP 20211:
„Zawarte w ustawie rozwiązania prawne w zakresie wyboru najkorzystniejszej oferty wpisują się w potrzebę zapewnienia bardziej efektywnego prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. W tym celu w art. 252 została przewidziana podstawowa zasada, iż zamawiający ma dokonywać wyboru najkorzystniejszej oferty w terminie związania ofertą, który został określony w dokumentach zamówienia, a więc maksymalnie w terminie 90 albo 120 dni od dnia upływu terminu składania ofert. Upływ terminu związania ofertą nie będzie stanowił podstawy do odrzucenia oferty wykonawcy, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, o ile wykonawca ten wyrazi pisemną zgodę na wybór jego oferty w okolicznościach upływu terminu związania ofertą. W sensie cywilistycznym wyrażenie zgody przez wykonawcę będzie równoznaczne ze złożeniem przez niego nowej oferty o tożsamej treści jak oferta, którą wykonawca był dotychczas związany.”
Warto przy tym zwrócić uwagę, że dopiero brak wyrażenia przez wykonawcę pisemnej zgody na wybór jego oferty po upływie terminu związania ofertą stanowi przesłankę do odrzucenia oferty – nie sam upływ tego terminu.
Jak widać celem ustawodawcy była minimalizacja ryzyka unieważniania postępowań o udzielenie zamówienia i wyraźne dopuszczenie możliwości zawieranie umów w sytuacjach, gdy nie było możliwe dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej w terminie związania ofertą.
1 Uzasadnienie do rządowego projektu ustawy z 11.09.2019 r. Prawo zamówień publicznych, VIII kadencja, druk sejm. nr 3624
