Pojęcie zamawiającego na gruncie prawa zamówień publicznych zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 12 PZP. Przepis ten stanowi, że pod tym pojęciem należy rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej obowiązaną do stosowania ustawy. Katalog podmiotów zobowiązanych do stosowania ustawy został natomiast określony w art. 3 PZP i obejmuje między innymi jednostki sektora finansów publicznych, państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej czy osoby prawne, utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, kontrolowane przez podmioty państwowe.
Co się dzieje w sytuacji, gdy w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia dany podmiot traci status zamawiającego na gruncie PZP? Czy wykonawcom będą przysługiwać odwołania do KIO?
Postępowanie wszczęte na podstawie ustawy
Problemem takim zajmowała się niedawno KIO1 na gruncie postępowania prowadzonego przez zamawiającego Energa-Operator S.A. w przedmiocie wdrożenia centralnego systemu zarządzania ruchem sieci elektroenergetycznej. Postępowanie zostało wszczęte zgodnie z przepisami ustawy PZP, a ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. W trakcie postępowania doszło jednak do zmian w strukturze właścicielskiej i spółka będąca Zamawiającym przestała spełniać określone w art. 3 PZP warunki by być zobowiązana do stosowania ustawy.
Co istotne, zamawiający nie poinformował oferentów, że doszło do zmian w strukturze właścicielskiej, powodujących ustanie obowiązku stosowania przepisów PZP do postępowania. O fakcie tym wykonawcy dowiedzieli się dopiero z odpowiedzi na odwołania jakie złożyli przed Izbą. Zamawiający domagał się bowiem ich odrzucenia na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 1 PZP, wskazując, iż mimo kontynuowania postępowania o udzielenie zamówienia, procedura odwoławcza nie może mieć zastosowania, bowiem Zamawiający nie jest już zobowiązany do stosowania PZP.
KIO odrzuca odwołania, ale kosztami obciąża zamawiającego
Rozpoznając sprawę KIO stwierdziła, że utrata przez spółkę statusu zamawiającego w rozumieniu art. 3 PZP spowodowała ustanie obowiązku stosowania przepisów PZP do przedmiotowego postępowania. Z kolei zgodnie z art. 180 ust. 1 PZP odwołanie przysługuje wyłącznie od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub zaniechania czynności, do której zamawiający jest zobowiązany na podstawie ustawy.
Izba odrzuciła oba odwołania, jednak mając na uwadze zasadę słuszności, uznała za zasadne obciążenie Zamawiającego całością kosztów postępowania. Ostatecznie to brak przekazania wykonawcom uczestniczącym w postępowaniu jakiejkolwiek informacji o zmianach podmiotowych spowodował, że zdecydowali się oni wnieść odwołania.
1 Postanowienie KIO z dnia 10 sierpnia 2020 r., sygn. akt KIO 1299/20, KIO 1305/20
