Zgodnie z art. 226 ust. 1 pkt 10 PZP, zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli zawiera ona błędy w obliczeniu ceny lub kosztu. Jednocześnie, art. 223 ust. 2 nakazuje zamawiającemu poprawić – w toku badania oferty -oczywiste omyłki rachunkowe, z uwzględnieniem ich konsekwencji rachunkowych. Obie te czynności są obligatoryjne. Zamawiający powinien więc znać różnicę między przytoczonymi przepisami, aby wiedzieć kiedy powinien odrzucić ofertę, a kiedy dokonać poprawienia omyłki.
Czym jest oczywista omyłka rachunkowa?
PZP nie zawiera definicji oczywistej omyłki rachunkowej. Zagadnienie to było jednak przedmiotem wielu orzeczeń KIO, które zachowują swoją aktualność również na gruncie obowiązującej obecnie ustawy. Bazując na nich można stwierdzić, że omyłka rachunkowa wynika z błędnej operacji na liczbach. Nie musi to być omyłka widoczna wprost, może zostać ujawniona dopiero podczas sprawdzania obliczeń przedstawionych w ofercie. Musi jednak być niewątpliwa i dać się usunąć tylko w jeden sposób.
Poprawienie omyłki nie wymaga ingerencji wykonawcy, w szczególności udzielenia żadnych dodatkowych wyjaśnień. Omyłki mogą dotyczyć nie tylko ceny, lecz również innych wyrażonych w ofercie wartości liczbowych. Przykładem oczywistej omyłki jest błędne obliczenie kwoty należnego podatku VAT przy podaniu właściwej wartości tego podatku.
W przypadku stwierdzenia podczas badania oferty istnienia oczywistych omyłek pisarskich, zamawiający jest zobowiązany do ich poprawienia i nie może odrzucić oferty. Następnie zamawiający niezwłocznie informuje wykonawcę o poprawieniu omyłek. Z uwagi jednak na to, że omyłka jest oczywista, tj. nie budzi wątpliwości, nie musi oczekiwać na żadną reakcję wykonawcy.
W szczególności nie znajduje zastosowania mechanizm przewidziany w przypadku poprawiania innych omyłek, polegających na niezgodności oferty z dokumentami zamówienia, niepowodujących istotnych zmian w treści oferty, których poprawienie może zostać zakwestionowane przez wykonawcę, co jednak prowadzi do odrzucenia oferty.
Definicja błędu
Również błąd w obliczeniu ceny lub kosztu nie został zdefiniowany w ustawie. W odróżnieniu od oczywistych omyłek rachunkowych, błędy nie mogą zostać naprawione w toku badania oferty.
Z błędami w obliczeniu ceny lub kosztu mamy do czynienia, gdy wykonawca nie uwzględnił lub dopuścił się nieprawidłowości w wyliczeniu elementów kształtujących cenę lub koszt, wynikających z przepisów prawa lub treści dokumentacji zamówienia, w tym np. cechami przedmiotu zamówienia. Przykładem błędu może być zastosowanie niższego, niż przewidziane w przepisach prawa, czynnika cenotwórczego (np. stawki minimalnego wynagrodzenia) lub zastosowanie błędnej stawki podatku VAT.
Inne „pomyłki”
Oczywistą omyłką pisarską ani błędem w obliczeniu ceny lub kosztu,nie jest rozbieżność między kwotą wyrażoną liczbowo i słownie. W takim przypadku należy uznać, że wykonawca złożył dwie oferty, co skutkuje koniecznością odrzucenia oferty z uwagi na jej niezgodność z przepisami ustawy, które co do zasady zakazują składania więcej niż jednej oferty przez jednego wykonawcę. Prawidłowość takiego postępowania potwierdziła KIO w wyroku z 1 czerwca 2021 r., sygn. 1040/21.
