W jednym z poprzednich wpisów na blogu poruszaliśmy kwestię momentu zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Wskazywaliśmy wówczas, że funkcjonują w tym zakresie dwa poglądy, z czego jeden – uznający za zakończenie postępowania moment udzielenia zamówienia – prezentowany jest w najnowszym orzecznictwie. Więcej na ten temat można przeczytać w tym wpisie.
Prawidłowe określenie momentu zakończenia postępowania jest niezbędne, aby ustalić, które z osób podejmowały czynności w trakcie jego trwania, a co ca tym idzie, które z nich będą zobowiązane do złożenia oświadczenia w zakresie okoliczności dotyczących bezstronności, o których mowa z art. 17 ust. 1 PZP.
Wynika to z tego, że art. 17 ust. 2 PZP posługuje się określeniem „osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zamówienia”. Niezbędne jest zatem ustalenie początkowego i końcowego momentu, od którego możemy mówić o postępowaniu o udzielenie zamówienia. Osoby wykonujące czynności w postępowaniu składają następnie stosowne oświadczenia w formie pisemnej pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
Czynnościami w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego będą w szczególności badanie i ocena ofert, wybór oferty najkorzystniejszej, odrzucenie oferty, wykluczenie wykonawcy. Istotny jest tu moment wszczęcia postępowania, który stanowi publikacja ogłoszenia o zamówieniu lub przesłanie zaproszenia do składania ofert.
Nie będą osobami wykonującymi czynności w postępowaniu w rozumieniu art. 17 ust. 2 PZP, osoby które dokonywały jedynie czynności przygotowawczych takich jak szacowanie wartości zamówienia czy sporządzenie specyfikacji.
Na gruncie powyższego pojawia się natomiast pytanie o osobę podpisującą umowę w sprawie udzielenia zamówienia. Dotychczas prezentowane było stanowisko, iż osoba taka nie składa oświadczenia o bezstronności, jeżeli nie wykonywała innych czynności w postępowaniu. Stanowisko to aprobował również UZP. Jednak w najnowszej opinii umieszczonej na stronie internetowej UZP pt. Nowe podejście do badania konfliktu interesów zaprezentowano zgoła odmienne podejście, zgodnie z którym już samo zawarcie umowy obliguje do złożenia oświadczenia z art. 17 ust. 2 PZP.
W opinii Urzędu wskazano: W konsekwencji obowiązek złożenia oświadczenia o istnieniu lub braku istnienia okoliczności, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy Pzp, dotyczy osób, które brały udział w wykonywaniu czynności podejmowanych w ramach postępowania. Ww. obowiązek dotyczyć będzie również osoby podpisującej umowę w sprawie zamówienia publicznego, tj. kierownika zamawiającego lub osoby, której powierzono to zadanie w ramach postępowania na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy. Czynność zawarcia umowy w przedmiocie realizacji zamówienia publicznego stanowi bowiem ostatnią czynność wykonywaną w postępowaniu, a osoby zaciągające zobowiązanie z tego tytułu powinny podlegać weryfikacji pod kątem konfliktu interesów.
Ze stanowiskiem tym ciężko się zgodzić. Podpisanie umowy bez wątpienia kończy postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, lecz nie powinno być uznawane za czynność podjętą w tym postępowaniu. Warto wskazać choćby na wyrok KIO z dnia 9 marca 2017 r., sygn. akt KIO 338/17, gdzie Izba wyraźnie wskazała, że: Wszelkie czynności poprzedzające podpisanie umowy podejmowane są w toku postępowania (…).
Nadto przyjmując stanowisko zaprezentowane przez Urząd należałoby uznać, że czynność podpisania umowy podlega zaskarżeniu do KIO. Zgodnie bowiem z art. 180 ust. 1 PZP odwołanie przysługuje od niezgodnej z przepisami ustawy czynności zamawiającego podjętej w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub jej zaniechania.
