Złożenie wyjaśnień ogólnikowych, nieprzekonujących, że cena oferty została obliczona rzetelnie jest równoznaczne w skutkach z brakiem złożenia wyjaśnień w ogóle – do takiego wniosku doszła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z dnia 8 kwietnia 2019 r. (sygn. akt KIO 502/19).
W stanie faktycznym sprawy zamawiający prowadził postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w przedmiocie pełnienia funkcji Inżyniera Kontraktu wraz z kompleksowym nadzorem inwestorskim. W rzeczonym postępowaniu jeden z wykonawców złożył ofertę której cena była prawie trzy razy niższa od wartości szacunkowej zamówienia i ponad 60% niższa od średniej ceny pozostałych dwóch ofert złożonych w postępowaniu. Z uwagi na powyższe, zamawiający wezwał wykonawcę do udzielenia wyjaśnień, w tym złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny. Celem procedury wyjaśniania jest definitywne rozstrzygnięcie, czy dana oferta podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 PZP. Oceny tej dokonuje zamawiający indywidualnie w odniesieniu do każdego konkretnego przypadku, w oparciu o wyjaśnienia wykonawcy i załączone przez niego dowody. Zamawiający ma obowiązek odrzucić ofertę takiego wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli ich ocena potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt.
Wykonawca złożył wyjaśnienia, w których wskazał, że wysokość ceny ofertowej jest wynikiem miedzy innymi krótkiego okresu realizacji zamówienia; głębokiej analizy mającej na celu podanie optymalnej kwoty; własnej metodyki działania zdobytej podczas realizacji szeregu zamówień; ustalenia średniego miesięcznego wynagrodzenia na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w województwie warmińsko-mazurskim czy posiadania własnego zespołu wyspecjalizowanych inżynierów, który będzie realizował zadanie. Zamawiający przyjął powyższe wyjaśnienia jako wystarczające i wybrał ofertę ww. wykonawcy jako najkorzystniejszą. Z decyzją taką nie zgodził się jednak inny oferent, który zarzucił zamawiającemu wadliwą ocenę wyjaśnień rażąco niskiej ceny.
Izba rozpoznając sprawę orzekła, że wykonawca mimo swoich deklaracji nie podał w wyjaśnieniach żadnych okoliczności budujących jego przewagę konkurencyjną. Wręcz przeciwnie KIO uznała, że przytoczone podstawy w żadnym stopniu nie indywidualizują sytuacji wykonawcy, gdyż są wspólne dla wszystkich oferentów ubiegających się o zamówienie. Takie wspólne dla wszystkich wykonawców okoliczności, które nie wskazują na obiektywne czynniki charakterystyczne wyłącznie dla danego oferenta, nie stanowią dostatecznych wyjaśnień rażąco niskiej ceny.
Izba trafnie wskazała, że: „Wszyscy wykonawcy na etapie przygotowania ofert z dokumentów postępowania mogli powziąć wiedzę co do krótszego okresu realizacji zamówienia, a czasookres na wykonanie zamówienia jest taki sam dla wszystkich wykonawców. Również trudno uznać, że przystępującego wyróżnia dokonanie dokładnej analizy przedmiotu zamówienia dla potrzeb obliczenia ceny oferty, skoro każdy wykonawca musi się zapoznać z wymaganiami zamawiającego w celu wyceny swoich prac. Czynności analityczne nie mogą być postrzegane jako wyróżnik sposobu działania przystępującego, lecz raczej jako obowiązek każdego z wykonawców. Izba nie miała też wątpliwości, że każdy z wykonawców posiadających wymagane przez zamawiającego doświadczenie w wykonaniu usług rodzajowo podobnych wypracował podczas realizacji szeregu zamówień optymalną metodykę działania.”
Warto też pamiętać, że wyjaśnienia nie mogą ograniczyć się jedynie do ogólnych stwierdzeń o doświadczeniu, organizacji pracy czy wykwalifikowanych pracownikach. Czynniki takie powinny bowiem zawsze nawiązywać do opisu przedmiotu zamówienia zawartego w SIWZ i potwierdzać, że wykonawca ma możliwość wykorzystania posiadanej wiedzy, doświadczenia czy kadry w warunkach danego postępowania przetargowego.
