Gdy zamawiający bezzasadnie odmawia wystawienia referencji dotyczących realizacji usługi, wykonawca jest uprawniony do posłużenia się oświadczeniem własnym w celu wykazania spełnienia warunków udziału w postępowaniu – tak orzekła KIO w sprawie o sygn. akt KIO 1083/19.
W stanie faktycznym sprawy zamawiający postawił warunek zdolności technicznej lub zawodowej, w ramach którego wymagał od oferentów wykazania się realizacją usług w zakresie technicznej obsługi odbiorców energii elektrycznej oraz eksploatacji układów pomiarowych. Jeden z wykonawców, chcąc przedstawić jako usługę referencyjną jedną z usług realizowanych na rzecz poprzednika prawnego zamawiającego, zwrócił się do niego z wnioskiem o wystawienie referencji. Za pierwszym razem zamawiający odmówił, wskazując, iż nie ma obowiązku wystawiania referencji oraz wykonawca winien uregulować zaległość wynikającą z noty obciążeniowej wystawionej przez zamawiającego. Zamawiający niemożność wystawienia referencji wywodził z faktu nienależytego wykonania usługi wskazanej w wykazie. W ocenie zamawiającego wykonawca wykonał poprzednią umowę niezgodnie z obowiązującymi procesami i instrukcjami, czego potwierdzeniem jest wystawiona nota obciążeniowa. Zamawiający dopiero po uregulowaniu przez wykonawcę należności wynikających z noty, jednak już po upływie terminu do złożenia dokumentów, wystawił wykonawcy poświadczenie realizacji usługi. Wobec braku referencji, wykonawca skorzystał z oświadczenia własnego stwierdzającego należyte wykonanie referencyjnej usługi, po czym został wykluczony z postępowania przez zamawiającego.
Osią sporu pomiędzy stronami było to, czy wykonawca był uprawniony do posłużenia się oświadczeniem własnym w zakresie należytej realizacji usługi, czy też zamawiający postąpił prawidłowo wykluczając go z postępowania i uznając, że w sprawie nie zaistniały obiektywne okoliczności umożliwiające wykonawcy złożenie takiego oświadczenia.
KIO uznała, że w tej konkretnej sprawie, wykonawca dołożył należytej staranności dążąc do uzyskania referencji lub potwierdzenia przez zamawiającego wykonania przez niego usługi referencyjnej wskazanej w wykazie i wobec braku uzyskania powyższego, miał prawo skorzystać z oświadczenia własnego. Zamawiający twierdził wprawdzie, że wykonawca nie osiągnął na gruncie poprzedniej umowy wymaganego poziomu skuteczności odczytów, a zatem wykonał usługę nienależycie, jednak powyższe nie zostało potwierdzone w materiale dowodowym.
Izba doszła zatem do wniosku, że skoro zamawiający nie wykazał, że odwołujący w sposób nienależyty wykonał usługę referencyjną wskazaną w wykazie usług i pomimo tego odmówił wystawienia wykonawcy referencji, to zaistniały obiektywne okoliczności upoważaniające wykonawcę do posłużenia się oświadczeniem własnym w celu wykazania spełnienia warunku udziału. Tym samym, skład orzekający stwierdził, że wykonawca prawidłowo wykazał spełnienie warunku udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej.
