Z początkiem lipca 2022 roku wejdzie w życie nowelizacja ustawy o finansach publicznych wprowadzająca rejestr umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych (JSFP). Celem zmian ma jest zapewnienie jawności i przejrzystości wydatków publicznych. Jakie obowiązki niesie ze sobą nowelizacja?
1 lipca 2022 r. wejdą w życie przepisy zmieniające ustawę z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, na podstawie których Minister Finansów będzie prowadził rejestr umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych. Wprowadzenie rejestru umów spowoduje powstanie nowych obowiązków dla jednostek sektora finansów publicznych, związanych z przekazywaniem danych do rejestru i ich aktualizacją. Obowiązki te będą więc dotyczyć również tych zamawiających w rozumieniu ustawy prawo zamówień publicznych, którzy są jednostkami sektora finansów publicznych.
Cel to transparentność
Celem wprowadzenia rejestru umów jest wzmocnienie zasady jawności gospodarki środkami publicznymi. Istnienie rejestru spowoduje powiększenie katalogu form realizacji tej zasady o udostępnianie umów skatalogowanych w rejestrze. Ustawodawca dostrzegł, że aktualne rozwiązania służące zapewnieniu jawności informacji dotyczących umów zawieranych przez jednostki sektora finansów publicznych – tj. udostępnianie na wniosek lub w Biuletynie Informacji Publicznych – nie są wystarczające.
Wprowadzenie rejestru nie spowoduje jednak rozszerzenia dostępu do informacji, do których dostęp został wyłączony na podstawie innych przepisów. Wynika to z faktu, że ustawa o finansach publicznych stanowi wprost, iż informacje zamieszczone w rejestrze umów dotyczą umów, które mogą podlegać udostępnieniu na podstawie ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, a art. 5 ust. 1, 2 i 2a tej ustawy stosuje się odpowiednio. W przypadku zastosowania przepisów ograniczających dostęp do informacji, w rejestrze umów znajdzie się informacja o zakresie i podstawie prawnej wyłączenia jawności, organie lub osobę, które dokonały wyłączenia, a jeżeli wyłączenie nastąpiło ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy również podmiot, w interesie którego dokonano wyłączenia jawności.
Jakie umowy znajdą się w rejestrze?
Rejestr będzie obejmował umowy zawierane przez jednostki sektora finansów publicznych od dnia 1 lipca 2022 r., których wartość przedmiotu przekracza 500 zł zawarte w formie pisemnej, dokumentowej, elektronicznej albo innej formie szczególnej. Rejestr nie obejmie umów zawieranych w wyniku rozstrzygnięcia zamówień oraz konkursów, o których mowa w art. 12 PZP. W rejestrze nie znajda się więc informacje o umowach, do których zawierania stosowanie przepisów PZP wyłączono właśnie z uwagi na ochronę podstawowych i istotnych interesów bezpieczeństwa państwa.
Przepisy wprowadzające rejestr umów precyzyjnie wskazują katalog ujawnianych informacji, na który składają się:
- numer umowy – o ile zostały nadany;
- datę i miejsce zawarcia umowy;
- okres obowiązywania umowy;
- oznaczenie stron umowy, w tym przedstawicieli stron;
- określenie przedmiotu umowy;
- wartość przedmiotu umowy;
- informacje o źródłach i wysokości współfinansowania przedmiotu umowy.
W przypadku uzupełnienia lub zmian umowy uwzględnionej w rejestrze a także jej rozwiązania za zgodą stron, wypowiedzenia lub odstąpienia, również informacje te powinny zostać udostępnione w rejestrze.
Termin na dodanie wpisu w rejestrze
Informacja o zawarciu umowy powinna być przekazana do rejestru bez zbędne zwłoki, nie później jednak niż 14 dni od zawarcia, zaś dane o zmianach, uzupełnieniach oraz rozwiązaniu, wypowiedzeniu lub odstąpieniu od umowy w tym samym terminie liczonym od wystąpienia tych okoliczności. Za wprowadzanie danych do rejestru umów odpowiadają kierownicy jednostek sektora finansów publicznych.
Ustawa o finansach publicznych przewiduje sankcje karne za niewykonanie obowiązku prowadzenia, aktualizacji lub wprowadzenia danych ro rejestru lub nie dopuszczenie do jego wykonania, którymi są kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 2 lat.
