Spełnienie warunków udziału w postępowaniu przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia

13 grudnia 2021 r. KIO wydała wyrok (sygn. akt: KIO 3499/21) w sprawie, w której kwestią sporną było spełnienie przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia warunków udziału w postępowaniu dotyczących:

• uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej,
• doświadczenia. 

Warto zapoznać się z uzasadnieniem wyroku, ponieważ Izba zawarła w nim uwagi dotyczące art. 117 PZP, który w bardziej szczegółowy sposób niż ustawa prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. regulują materię spełnienia warunków udziału w postępowaniu przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia.

Stan faktyczny sprawy

W postępowaniu o udzielenie zamówienia na odbiór i zagospodarowanie odpadów została wybrana oferta wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia. W SWZ zamawiający określił warunek udziału dotyczący uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej oraz doświadczenia. Co do wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienie zamawiający wskazał, iż w odniesieniu do warunku dotyczącego zdolności technicznej lub zawodowej dopuszcza łączne spełnianie warunku przez wykonawców.

Z oświadczenia wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielnie zamówienia wynikało, że lider konsorcjum będzie wykonywał usługi objęte zamówieniem tylko w przypadku awarii sprzętu, dużej absencji załogi partnera i innych przypadków losowych mogących mieć wpływ na zachowanie ciągłości realizowanego zadania przez partnera. Jednocześnie z oferty wynikało, że tylko lider posiada uprawnienie do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej w pełnym zakresie wskazanym w SWZ oraz doświadczenie. Odwołanie wniósł wykonawca kwestionujący spełnienie obydwu wskazanych wyżej warunków udziału przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia i zażądał unieważnienia czynności wyboru oferty.

Rozstrzygnięcie KIO

KIO uznała argumentację odwołującego w części dotyczącej warunku udziału dotyczącego uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej. Izba wskazała, że skoro z oświadczenia wykonawców wynika, że lider konsorcjum tylko wyjątkowo będzie wykonywał usługi objęte zamówieniem, to wykonawca, który ma wykonać całość zamówienia musi spełniać warunek posiadania uprawnień w pełnym zakresie wymaganym przez zamawiającego. Powołując się na brzmienie art. 117 ust. 2 PZP KIO uznała, że w każdym przypadku, gdy wykonawca ma realizować usługi, dostawy lub roboty budowlane, w odniesieniu do których istnieje wymóg posiadania uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, musi on posiadać odpowiednie uprawnienie. Nie jest wystarczające, że uprawnienie takie posiada inny członek konsorcjum, nawet również realizujący usługi, dostawy lub roboty budowlane w zakresie objętym obowiązkiem posiadania uprawnienia. 

Również w odniesieniu do warunku udziału dotyczącego doświadczenia KIO potwierdziła wynikającą z art. 117 ust. 3 PZP zasadę, że warunek uznaje się za spełniony przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia, jeżeli spełnia go wykonawca, który wykona roboty budowlane lub usługi, do realizacji których doświadczenie jest wymagane. Jednak mimo że partner konsorcjum nie wykazał posiadania doświadczenia w wykonaniu usług wskazanych w SWZ, KIO uznała, że w  okolicznościach rozpoznawanej sprawy konsorcjum spełniło warunek, ponieważ doświadczenie posiadał lider konsorcjum. Podstawą rozstrzygnięcia KIO było postanowienie SWZ, zgodnie z którym  w odniesieniu do warunku dotyczącego zdolności technicznej lub zawodowej zamawiający dopuszcza łączne spełnianie warunku przez wykonawców. KIO dostrzegła sprzeczność postanowienia SWZ z art. 117 ust. 3 PZP, niemniej wskazała, że na etapie oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu nie można pominąć zasad ustalonych w SWZ, nawet jeżeli nie są one prawidłowe. W ocenie KIO „(…) Ignorowanie tych zasad przy ocenie spełniania warunków godziłoby w zasadę przejrzystości postępowania, jak również mogłoby prowadzić do naruszenia uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.” Z tego względu KIO oddaliła odwołanie w części dotyczącej zarzutu niespełnienia warunku udziału dotyczącego doświadczenia. 

Wnioski płynące z orzeczenia

Warto zwrócić uwagę na trzy wnioski płynące z wyroku KIO:

1. członek konsorcjum, który ma realizować usługi, dostawy lub roboty budowlane powinien posiadać uprawnienie do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej nawet jeżeli również  inny członek konsorcjum będzie realizował te same usługi, dostawy lub roboty i posiada stosowne uprawnienie
2. członek konsorcjum realizujący usługi lub roboty budowlane powinien posiadać niezbędne wykształcenie, kwalifikacje zawodowe lub doświadczenie, a inni wykonawcy wspólnie ubiegający się o zamówienie mogą polegać na tych zasobach 
3. nawet nieprawidłowe postanowienia SWZ dotyczące warunków udziału przez wykonawców wspólnie ubiegających się o zamówienie muszą być uwzględnione przy ocenie spełniania tych warunków; wykonawca, który chce zakwestionować takie nieprawidłowe postanowienia SWZ powinien złożyć odwołanie na treść SWZ.