W jednej z poprzednich publikacji “Uzasadnienie faktyczne i prawne wyboru najkorzystniejszej oferty – obowiązek zamawiającego" pisaliśmy o znaczeniu prawidłowego sporządzania zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej. Wskazywaliśmy wówczas, że wykonawcy mogą złożyć odwołanie do KIO, gdy zamawiający nie przedstawia w zawiadomieniu uzasadnienia faktycznego i prawnego podjętej przez siebie czynności, ograniczając się jedynie do podania samej punktacji poszczególnych ofert. Przepis art. 92 ust. 1 pkt 1 PZP stanowi o tym, jakie niezbędne elementy powinno zawierać zawiadomienie o wyborze oferty najkorzystniejszej. Minimalne wymagania, jakie winna zawierać informacja o wyborze oferty najkorzystniejszej to nazwa i dane wykonawcy, którego oferta została wybrana i dane innych wykonawców oraz punktacja przyznana ofertom w każdym kryterium oceny ofert i łączna punktacja oraz uzasadnienie faktyczne i prawne. Co ważne, wykonawcy otrzymujący taką informację winni mieć wiedzę nie tylko o ilości przyznanych punktów w poszczególnych kryteriach, ale także o powodach ich przyznania i nieprzyznania.
Odwołanie w postępowaniu poniżej progów unijnych
Czy jednak prawo do złożenia odwołania wobec informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej przysługuje także w postępowaniach poniżej progów unijnych? Zamknięty katalog czynności i zaniechań zamawiającego wobec których można złożyć odwołanie w postępowaniach podprogowych wskazuje art. 180 ust. 2 pkt 6 PZP. Dopuszcza on wprawdzie złożenie odwołania wobec wyboru oferty najkorzystniejszej, lecz nie wymienia wprost możliwości zaskarżenia wadliwie sporządzonego zawiadomienia o wyborze.
Problemem tym zajęła się w ostatnim czasie KIO. W jednej ze spraw1 rozpatrywanych przez Izbę, wykonawca złożył odwołanie właśnie wobec braku przedstawienia uzasadnienia przyznanej punktacji. Sprawa była o tyle istotna, że Zamawiający w postępowaniu zastosował ocenne kryteria oceny ofert, więc tym bardziej wykonawcom było trudno zweryfikować prawidłowość wyboru najkorzystniejszej oferty.
Wybór oferty najkorzystniejszej należy rozumieć szeroko
W przedmiotowej sprawie Izba uznała, że norma art. 180 ust. 2 pkt 6 PZP obejmuje swoim zakresem także czynność zamawiającego polegającą na poinformowaniu wykonawców o wyborze najkorzystniejszej oferty. Za przyjęciem takiego stanowiska przemawia fakt, że uzyskanie przez wykonawcę kompletnej informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty jest niezbędne nie tylko do tego, aby wykonawca dowiedział się, jakie były podstawy uznania danej oferty za najkorzystniejszą, ale także do tego, aby mógł skutecznie kwestionować dokonany przez zamawiającego wybór.
KIO podkreśliła, że nie znając sposobu przyznawania punktów w ramach kryteriów oceny ofert, wykonawca realnie nie jest w stanie skutecznie kwestionować wyboru najkorzystniejszej oferty. Z kolei w przypadku uznania, że w świetle art. 180 ust. 2 pkt 6 PZP nie jest dopuszczalne wniesienie odwołania na czynność poinformowania o wyborze najkorzystniejszej oferty, możliwe byłyby nawet takie sytuacje, w których zamawiający celowo dokonywaliby wyboru najkorzystniejszej oferty z naruszeniem postanowień SIWZ lub przepisów ustawy, a następnie celowo odstępowali od uzasadnienia tej czynności, wiedząc że brak takiego uzasadnienia uniemożliwi wykonawcy weryfikację prawidłowości dokonania wyboru.
W przypadku, gdy wykonawcy uznają, że kryteria oceny naruszają zasady uczciwej konkurencji, mogą składać odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, co stanowi ważny element ochrony ich praw w postępowaniach o zamówienia publiczne. Każdorazowo zamawiający musi bowiem zapewnić przeprowadzenie postępowania i wybór najkorzystniejszej oferty z poszanowaniem zasady uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców oraz zasady proporcjonalności.
W konsekwencji należy uznać, że aby wykonawcy mogli realnie korzystać z przewidzianego przez ustawodawcę w art. 180 ust. 2 pkt 6 PZP prawa wniesienia odwołania na wybór najkorzystniejszej oferty, prawo to należy rozumieć szeroko, także jako obejmujące swoją normą kwestię uzasadnienia informacji o wyborze najkorzystniejszej oferty.
1 wyrok KIO z dnia 22 października 2020 r., sygn. akt KIO 2364/20
