Gdy wykonawca, którego oferta została wybrana, uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego zamawiający ma prawo wybrać ofertę najkorzystniejszą spośród pozostałych ofert. Wówczas, zgodnie z treścią art. 94 ust. 3 PZP, nie przeprowadza ponownego ich badania i oceny.
W praktyce nie ma wątpliwości co do zastosowania powyższego przepisu w sytuacji, w której wykonawca wyraźnie odmawia zawarcia umowy z zamawiającym. Jednak zdarza się, że jednostki zamawiające w sposób nieuprawniony uznają pewne zachowania po stronie wykonawców za uchylanie się od podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego.
W tym zakresie warto zwrócić uwagę na stanowisko KIO wyrażone w uchwale z dnia 3 sierpnia 2017 r., sygn. akt KIO/KD 38/17, gdzie Izba wskazała, że: Za uchylanie się od zawarcia umowy może być uznana jedynie wyraźna odmowa zawarcia umowy lub innego rodzaju zachowanie w sposób nie budzący wątpliwości wskazujący na brak takiego zamiaru.
W stanie faktycznym powyższej sprawy, wykonawca, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą kilkukrotnie zwracał się do zamawiającego z wnioskiem o przesunięcie terminu zawarcia umowy. Wykonawca wskazywał przy tym na trudności w uzyskaniu wymaganych przez zamawiającego zezwoleń na transport osób. Na powyższe przesunięcia zamawiający wyrażał zgodę. Następnie wykonawca złożył wymagane zezwolenia, jednak nie były one ostateczne. Wobec powyższego zamawiający uznał, iż niezłożenie przez wykonawcę w wyznaczonym terminie ostatecznych zezwoleń na wykonywanie przewozu, stanowi uchylanie się od zawarcia umowy. W konsekwencji umowa została zawarta z kolejnym wykonawcą w myśl art. 94 ust. 3 PZP.
Izba jednak wskazała, że w takiej sytuacji zamawiający nie miał prawa uznać, że wykonawca uchyla się od zawarcia umowy. Przede wszystkim z uwagi na to, że zamawiający w żadnym miejscu SIWZ nie wymagał złożenia ostatecznych zezwoleń.
Zachowanie wykonawcy zmierzające do przesunięcia terminu zawarcia umowy nie zawsze świadczy o negatywnym nastawieniu co do przyjęcia zobowiązań umownych. Jednak poszczególne przypadki należy analizować z uwzględnieniem kontekstu sytuacyjnego. Choćby w wyroku z dnia 4 marca 2014 r., sygn. akt KIO 288/14, Izba uznała, że: “Uchylanie się” wcale nie musi oznaczać bezpośredniej odmowy zawarcia umowy, lecz może wynikać z okoliczności i z zachowania (działań lub zaniechań) wykonawcy. W rozpoznawanej sprawie wykonawca trzykrotnie nie stawiał się na wezwanie zamawiającego do podpisania umowy (nie przesłał podpisanej umowy wraz z wymaganymi dokumentami).
Należy również pamiętać, że dokonanie wyboru kolejnej oferty, na zasadach opisanych w art. 94 ust. 3 PZP jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem zamawiającego. Zatem wykonawcy nie przysługuje roszczenie o dokonanie wyboru jego oferty przez zamawiającego.
W czym możemy pomóc?