Pod pojęciem podmiotowych środków dowodowych w myśl art. 7 pkt. 17 nPZP należy rozumieć środki służące potwierdzeniu braku podstaw wykluczenia, spełniania warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji, z wyjątkiem oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 nPZP.
Aktualnie finalizowane są prace nad Rozporządzeniem Ministra Rozwoju sprawie rodzajów podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, które określać będzie rodzaje podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy.
Należy pamiętać, że podmiotowe środki dowodowe co do zasady składane są przez wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, na wezwanie zamawiającego. W postępowaniach o udzielenie zamówienia powyżej progów unijnych zamawiający:
- żąda podmiotowych środków dowodowych na potwierdzenie braku podstaw wykluczenia;
- może żądać podmiotowych środków dowodowych na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji.
Natomiast w postępowaniach o udzielenie zamówienia poniżej progów, w myśl art. 273 ust. 1 nPZP zamawiający może żądać podmiotowych środków dowodowych na potwierdzenie zarówno braku podstaw wykluczenia jak i spełniania warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji.
W ramach katalogu podmiotowych środków dowodowych potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji wskazuje się takie, które służą weryfikacji:
- zdolności do występowania w obrocie gospodarczym;
- uprawnień do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów;
- sytuacji ekonomicznej lub finansowej;
- zdolności technicznej lub zawodowej.
Zdolność do występowania w obrocie gospodarczym
Celem potwierdzenia spełniania warunków udziału dotyczących zdolności do występowania w obrocie gospodarczym, zamawiający może żądać od wykonawcy prowadzącego działalność gospodarczą lub zawodową dokumentu potwierdzającego, że jest wpisany do jednego z rejestrów zawodowych lub handlowych, prowadzonych w kraju, w którym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, wystawionego nie wcześniej niż 6 miesięcy przed jego złożeniem.
Należy jednak pamiętać, że wykonawcą może być nie tylko podmiot prowadzący działalność gospodarczą lub zawodową, nowa ustawa nie wyklucza mozliwości ubiegania się o udzielenie zamówienia osób nieprowadzących działalności gospodarczej.
Uprawnienia do prowadzenia określonej działalności gospodarczej lub zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów.
Prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej lub zawodowej wymaga posiadania szczególnych uprawnień, wobec czego zamawiający ma możliwość żądania od wykonawcy zezwolenia, licencji, koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej. Ponadto w przypadku zamówień na usługi zamawiający może dodatkowo żądać – zarówno od wykonawcy polskiego, jak i zagranicznego – dokumentu potwierdzającego status członka danej organizacji, jeżeli członkostwo w tej organizacji jest niezbędne do świadczenia określonych usług w kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania.
Sytuacja ekonomiczna i finansowa
W myśl § 8 ust. 1 projektowanego rozporządzenia w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej, zamawiający może żądać, w szczególności, następujących podmiotowych środków dowodowych:
1) sprawozdania finansowego albo jego części, a w przypadku wykonawców niezobowiązanych do sporządzenia sprawozdania finansowego, innych dokumentów określających w szczególności przychody oraz aktywa i zobowiązania – za okres nie dłuższy niż ostatnie 3 lata obrotowe, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – za ten okres;
2) oświadczenia wykonawcy o rocznym przychodzie wykonawcy lub o przychodzie wykonawcy w obszarze objętym zamówieniem, za okres nie dłuższy niż ostatnie 3 lata obrotowe, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – za ten okres;
3) informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, w okresie nie wcześniejszym niż 3 miesiące przed jej złożeniem;
4) dokumentów potwierdzających, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną określoną przez zamawiającego.
Przepis jest zmienioną wersją § 2 ust. 2 dotychczasowego rozporządzenia. Kluczowa zmiana polega na tym, że w projektowanym przepisie wskazano jedynie przykłady dokumentów uznając je za katalog otwarty poprzez użycie określenia „w szczególności”. Zamawiający może zatem żądać również innych dokumentów niż wymienione w tym przepisie np. promesy kredytowej. Zmianie ulega także okres ważności informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową wykonawcy, który będzie wynosił 3 miesiące wstecz od dnia jej złożenia.
Co ważne, tak jak w obecnym stanie prawnym wykonawcy mają możliwość wykazania spełnienia warunków dotyczących sytuacji ekonomicznej lub finansowej przy pomocy innych niż żądane przez zamawiającego podmiotowych środków dowodowych.
Zdolność techniczna i zawodowa
Przepisy § 9 projektowanego rozporządzenia kompleksowo regulują problematykę dokumentowania zdolności technicznej lub zawodowej wykonawcy, przewidując możliwość żądania przez zamawiającego między innymi znanych obecnym przepisom wykazów wykonanych robót budowlanych, dostaw lub usług oraz dowodów określających czy te roboty budowlane, dostawy lub usługi zostały wykonane należycie.
Warto zwrócić uwagę na treść przepisu § 9 ust. 3 projektowanego rozporządzenia, który stanowi, że jeżeli wykonawca powołuje się na doświadczenie konsorcjum, którego był członkiem, to w wykazach robót budowlanych, dostaw lub usług uwzględnia wyłącznie te roboty budowlane, dostawy lub usługi, w których wykonaniu bezpośrednio uczestniczył (a dla dostaw lub usług powtarzających się lub ciągłych, w których wykonywaniu bezpośrednio uczestniczył lub uczestniczy). Przepis ten nie miał odpowiednika w dotychczasowym rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów i koresponduje z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 4 maja 2017 r., C-387/14, Esaprojekt.
