W sytuacji gdy cena najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, zamawiający unieważnia postępowanie na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 4 PZP, chyba że może zwiększyć tę kwotę do wysokości ceny najkorzystniejszej oferty. Na gruncie powyższej regulacji pojawiają się spory, czy zamawiający przed unieważnieniem postępowania ma obowiązek poszukiwać dodatkowych środków na realizację zamówienia?
Zwiększenie środków – obowiązek czy uprawnienie
W jednym z niedawnych wyroków 1 KIO rozstrzygała odwołanie złożone od czynności unieważnienia postępowania na dostawę, instalację i uruchomienie taktycznych systemów symulacji pola walki. Jeden z wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia domagał się unieważnienia przez zamawiającego czynności unieważnienia postępowania. W stanie faktycznym sprawy różnica pomiędzy ofertą wykonawcy, która była najkorzystniejsza, a kwotą, jaką zamawiający zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia wynosiła ok 37.000 zł. Zamawiający zawiadomił wykonawców biorących udział w postępowaniu o jego unieważnieniu w oparciu o art. 93 ust. 1 pkt 4 PZP, wskazując, że nie zachodzi możliwość zwiększenia kwoty przyznanych środków, jednak nie przedstawił dodatkowego uzasadnienia tej okoliczności.
Odwołujący argumentował z kolei, że zamawiający nie tylko dysponuje środkami, które mógłby przeznaczyć na sfinansowanie kosztów realizacji zamówienia w oparciu o jego ofertę, ale również, że to po jego stronie leżało wykazanie, że nie jest możliwe zwiększenie kwoty przeznaczonej na sfinansowanie realizacji zamówienia do ceny najkorzystniejszej oferty. Czy jednak można przyjąć, że oferent ma prawo domagać się od zamawiającego zwiększenia środków finansowych lub ich przesunięcia z innych źródeł, a także szczegółowego dowodzenia tych okoliczności?
Możliwości finansowe zamawiającego nie muszą szczegółowo dowodzone
Po rozpoznaniu rzeczonej sprawy Izba uznała, że zamawiający nie ma obowiązku poszukiwania dodatkowych środków na sfinansowanie zamówienia ponad kwotę, którą zamierzał przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia. Powyższe powoduje, że wykonawcy nie mogą oczekiwać, iż gospodarz postępowania będzie przesuwał środki przeznaczone na realizację innych części zamówienia, czy zaoszczędzonych w toku postępowania. Bezpodstawnym jest również założenie, że zamawiający będzie udowadniał, że jego możliwości finansowe nie pozwalają na zwiększenie środków.
Podobnie w innych orzeczeniach 2 KIO wskazywała, że art. 93 ust. 1 pkt 4 PZP
(…) nie nakłada na zamawiającego szczególnego ciężaru dowodowego, w szczególności przedstawiania dowodów na okoliczność podjęcia prób pozyskania dodatkowych środków, czy dodatkowych źródeł finansowania zamówienia, jako warunku skutecznego podjęcia decyzji o unieważnieniu postępowania na tej podstawie. Kwotą kluczową (którą zamawiający realnie posiada lub będzie posiadał) dla podejmowanych decyzji jest kwota przeznaczona na sfinansowanie zamówienia, podawana przez zamawiającego – stosownie do wymagań art. 86 ust. 3 Prawa zamówień publicznych – bezpośrednio przed publicznym otwarciem ofert.
Zatem zamawiający nie ma obowiązku poszukiwania źródeł finansowania ponad kwoty, które pierwotnie zabezpieczył w swoim budżecie.
1 wyrok KIO z dnia 26 września 2019 r., sygn. akt: KIO 1676/19
2 Wyrok KIO z dnia 25 kwietnia 2018., sygn. akt KIO 558/18
