Celem zamówień społecznie odpowiedzialnych jest promowanie integracji społecznej osób defaworyzowanych lub członków słabszych grup społecznych. Na temat tego typu zamówień na gruncie poprzedniej ustawy pisaliśmy już na łamach bloga w artykule “Klauzula zastrzeżona – czy zamawiającemu przysługuje dowolność w jej stosowaniu?“.
Zamówienia zastrzeżone
Poprzednia ustawa regulowała kwestie związane z aktywizacją i integracją osób społecznie marginalizowanych na dwa sposoby. Z jednej strony przepis art. 22 ust 2 PZP przewidywał klauzulę zastrzeżoną czyli regulację, zgodnie z którą o udzielenie zamówienia mogły się ubiegać wyłącznie podmioty mające określony status, a mianowicie status zakładów pracy chronionej lub innych wykonawców, których działalność obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych.
Z kolei art. 29 ust. 4 poprzedniej ustawy zawierał tzw. „klauzulę zatrudnieniową” – obejmującą obowiązek zatrudnienia przez wykonawcę osób marginalizowanych, ale już na etapie realizacji zamówienia. W myśl tego przepisu Zamawiający mógł określić w opisie przedmiotu zamówienia wymagania związane z realizacją zamówienia, które odnoszą się do aspektów społecznych, w szczególności dotyczących właśnie zatrudnienia różnej kategorii osób defaworyzowanych.
Regulacje w nowej ustawie PZP
Nowa ustawa Prawo zamówień publicznych w podobny sposób reguluje powyższe kwestie. Przede wszystkim art. 94 ust. 1 PZP przewiduje, że Zamawiający może zastrzec w ogłoszeniu o zamówieniu, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie wykonawcy mający status zakładu pracy chronionej, spółdzielnie socjalne oraz inni wykonawcy, których głównym celem lub głównym celem działalności ich wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, jest społeczna i zawodowa integracja osób społecznie marginalizowanych.
Względem poprzedniej ustawy nowe PZP w wyraźny sposób wskazuj tutaj na podmioty mające status spółdzielni socjalnych. Rozszerzono także przykładowy katalog osób, należących do grup społecznie marginalizowanych o osoby poszukujące pracy czy osoby usamodzielniane. Utrzymano również warunek, że procentowy wskaźnik zatrudnienia osób należących do jednej lub więcej kategorii, wskazanych w art. 94 ust. 1 PZP ma wynosić nie mniej niż 30% osób zatrudnionych u wykonawcy albo w jego jednostce, która będzie realizowała zamówienie.
Z kolei art. 96 ust. 1 nowego PZP przewiduje, że Zamawiający jest uprawniony do określenia w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia. Wymagania te mogą obejmować aspekty gospodarcze, środowiskowe, społeczne, związane z innowacyjnością, zatrudnieniem lub zachowaniem poufnego charakteru informacji przekazanych wykonawcy w toku realizacji zamówienia. Przede wszystkim mogą one dotyczyć zatrudnienia osób defaworyzowanych takich choćby jak osoby bezrobotne, poszukujące pracy, usamodzielniane, młodociane czy osoby niepełnosprawne.
Jeżeli Zamawiający zdecyduje się na postawienie tego typu wymagań, to powinien określić w dokumentach zamówienia liczbę i okres wymaganego zatrudnienia, a także sposób dokumentowania spełniania przez wykonawcę rzeczonych wymagań, uprawnienia zamawiającego w zakresie ich kontroli oraz sankcje z tytułu ich niespełnienia.
