Zamawiający nie może ograniczyć prawa wykonawcy do żądania gwarancji zapłaty

Do umów w sprawach zamówień publicznych mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego

, jeżeli przepisy  PZP nie stanowią inaczej.

Dotyczy to choćby przepisów regulujących umowę o roboty budowlane w zakresie prawa wykonawcy do żądania gwarancji zapłaty od zamawiającego. Gwarancji zapłaty inwestor udziela wykonawcy (generalnemu wykonawcy) w celu zabezpieczenia terminowej zapłaty umówionego wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych. Postanowień dotyczących gwarancji zapłaty dotyczył niedawny wyrok KIO z dnia 27 maja 2019, sygn. akt KIO 867/19, gdzie Izba uznała, że zamawiający nie miał prawa ograniczyć prawa wykonawcy w tym zakresie.

W stanie faktycznym sprawy zamawiający prowadząc postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w przedmiocie robót budowlanych zawarł w Warunkach Kontraktu postanowienia dotyczące gwarancji zapłaty. Zamawiający wskazał, że: „Wykonawca żądając od Zamawiającego gwarancji zapłaty za wykonanie robót budowlanych na podstawie Ustawy Kodeks cywilny: 1. wyznaczy termin 45 dni roboczych do jej przedłożenia licząc od dnia doręczenia wezwania (żądania) Zamawiającemu. 2. żądanie gwarancji zapłaty każdorazowo obejmie nie więcej niż trzy kolejno następujące po sobie płatności w oparciu o plan płatności Wykonawcy uzgodniony z Inżynierem. Nie ogranicza to żądania kolejnych gwarancji do pełnej kwoty należnego Wykonawcy wynagrodzenia, przy czym okresy, których będzie dotyczyło żądanie gwarancji nie mogą się powielać.”

W ocenie odwołującego powyższe postanowienia były sprzeczne z treścią art. 649² § 1 KC, stanowiącym, że „Nie można przez czynność prawną wyłączyć ani ograniczyć prawa wykonawcy (generalnego wykonawcy) do żądania od inwestora gwarancji zapłaty”. Wykonawca wskazywał przy tym, że nie jest dopuszczalne uzgodnienie dodatkowych przesłanek żądania gwarancji zapłaty jak również wprowadzanie ograniczeń czasowych lub kwotowych.

Izba uznała stanowisko odwołującego za zasadne, przyjmując, że wykonawca uprawniony jest do żądania gwarancji zapłaty wynagrodzenia do wysokości równej wartości całego kontraktu, a nie tylko trzech kolejnych, najbliższych transz płatności.

Skład orzekający wskazał przy tym, że zamawiający nie ma podstawy prawnej do wprowadzenia regulacji dotyczącej gwarancji zapłaty w sposób bardziej restrykcyjny niż wskazany w dyspozycji art. 649³ § 1 KC. W myśl tego przepisu: „Wykonawca (generalny wykonawca) robót budowlanych może w każdym czasie żądać od inwestora gwarancji zapłaty do wysokości ewentualnego roszczenia z tytułu wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz robót dodatkowych lub koniecznych do wykonania umowy, zaakceptowanych na piśmie przez inwestora.” Co kluczowe, możliwość zgłoszenia przez wykonawcę żądania gwarancji zapłaty od inwestora nie może być obwarowana żadnymi, dodatkowymi przesłankami. Powyższe powoduje, że zamawiający nie był uprawniony wprowadzić obostrzeń w zakresie ilości objętych gwarancją płatności transz. Z tego względu Izba uznała, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie.