Zamawiający odrzuca ofertę jeżeli zawiera ona rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia. Jednak czynność taka musi zostać poprzedzona umożliwieniem wykonawcy przedstawienia stosownych wyjaśnień, zmierzających do wykazania, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.
Co oznacza rażąco niska cena?
Cena rażąco niska to taka, która nie pozwala na należyte wykonanie zamówienia. Z ekonomicznego punktu widzenia, realizacja zamówienia przy zaoferowaniu takiej ceny, jest dla wykonawcy po prostu nieopłacalna bądź wręcz niewykonalna bez skorzystania z innych źródeł finansowania.
W praktyce, zwłaszcza przy skomplikowanym charakterze przedmiotu zamówienia, może się zdarzyć, że wykonawca nie doszacuje lub pominie jakieś elementy składowe ceny ofertowej. Czy w przypadku takiego braku uwzględnienia wszystkich elementów cenotwórczych, mamy do czynienia z rażąco niską ceną, a zamawiający powinien odrzucić ofertę wykonawcy na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 PZP?
Tylko istotne części składowe ceny mają znaczenie
Możliwość odrzucenia oferty należy rozpatrywać łącznie z regulacją dotyczącą wzywania o wyjaśnienie rażąco niskiej ceny. W myśl bowiem art. 90 ust. 1 PZP zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, gdy zaoferowana przez wykonawcę cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego. Powyższe powoduje, że nie każde elementy cenotwórcze mają kluczowe znaczenie dla stwierdzenia rażąco niskiej ceny, lecz jedynie takie, które są istotne i w konsekwencji powodują zaniżenie całej ceny ofertowej.
Przyjmuje się, że pojęcie „istotności” części składowej ceny należy interpretować przez odniesienie się do tego, czy dana część przedmiotu zamówienia, której ona dotyczy jest również istotna jest z punktu widzenia zamawiającego. W konsekwencji pominięcie pewnych nieistotnych składników, jeżeli globalna cena nie jest rażąco niska nie upoważnia zamawiającego do odrzucenia oferty.
W orzecznictwie KIO podkreśla się, że:
Nie jest dopuszczalne uznanie ceny oferty za rażąco niską z powodu zakwestionowania kilku elementów cenotwórczych składających się na tę cenę, jeśli nie zostało wykazane, że wartość tych elementów jest tak duża, iż ich zaniżenie powoduje rażąco niski charakter ceny całej oferty. 1
Podobnie w jednym z niedawnych wyroków Izba uznała, że dopiero wykazanie, że cała cena (lub koszt) albo przynajmniej ich istotna część składowa została rażąco zaniżona, uprawnia zamawiającego do odrzucenia oferty 2.
Zatem jeżeli zaniżenie ceny jednostkowej nie wpływa na całościową cenę oferty, to stwierdzenie rażąco niskiej ceny nie powinno mieć miejsca.
1 Wyrok KIO z dnia 2 listopada 2017 r., sygn. akt KIO 2155/17
2 Wyrok KIO z dnia 16 lipca 2019 r., sygn. akt KIO 1176/19
