Jednym ze sposobów rozwiązania stosunku pracy jest złożenie pracownikowi oświadczenia
o wypowiedzeniu umowy o pracę przez pracodawcę. Przyczyna jego dokonania musi być
uzasadniona, konkretna i prawdziwa. Często zdarza się, że pracodawcy jako powód wypowiedzenia
umowy o pracę wskazują utratę zaufania do pracownika.
Utrata zaufania może takową przyczynę stanowić, niemniej to na pracodawcy ciąży obowiązek
udowodnienia, iż powody, które spowodowały utratę zaufania wobec pracownika, są realne. Oznacza
to, że pracodawca ma obowiązek wskazać przyczyny tego wypowiedzenia w taki sposób, aby
pracownik nie miał problemu z odkodowaniem podstaw jego decyzji.
Uzasadniona przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę
W tym miejscu należy podkreślić, że pracodawca – zgodnie z art. 30 § 4 Kodeksu Pracy – w swoim
oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę
zawartej na czas nieokreślony powinien wskazać przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o
pracę.
Przyczyna wypowiedzenia musi być:
- uzasadniona,
- konkretna (a więc zrozumiała dla pracownika, odnosząca się indywidualnie do pracownika,
wskazana bez ogólności), - prawdziwa (nie może być hipotetyczna, musi rzeczywiście istnieć).
Przy czym, ww. przepis nie precyzuje sposobu określania przyczyny wypowiedzenia ani stopnia jej
szczegółowości. Zasadność wypowiedzenia umowy o pracę oraz jego przyczyna może być zatem
przedmiotem tylko i wyłącznie oceny sądu. Pracownik, chcąc zakwestionować zasadność i tym
samym przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, powinien w tym celu wnieść odwołanie od
wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy. Termin na złożenie ww. odwołania wynosi 21 dni od
dnia doręczenia pracownikowi pisma wypowiadającego umowę o pracę.
Utrata zaufania jako przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę
Jak wspomniano już powyżej, mając na uwadze ugruntowane orzecznictwo sądowe, utrata zaufania
do pracownika może stanowić przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę, pod
warunkiem, że znajduje ona oparcie w przesłankach natury obiektywnej oraz racjonalnej i nie jest
wynikiem arbitralnych ocen lub subiektywnych uprzedzeń.
Orzecznictwo sądowe wskazuje na wiele przykładów działań lub zaniechań pracowników, które
w określonych okolicznościach mogą uzasadniać utratę zaufania pracodawców wobec swoich
podwładnych. Przyczynę utraty zaufania, a w następstwie wypowiedzenia umowy o pracę, mogą
stanowić działania wymierzone przeciwko pracodawcy, nienależyte wykonywanie powierzonych
obowiązków, niemożność porozumienia się i współpracy przełożonego z pracownikiem wynikająca z
ich odmiennej wizji prowadzenia zakładu pracy, która przejawia się w sposobie wykonywania
obowiązków pracowniczych (wyrok Sądu Najwyższego z 12 lipca 2001 r., sygn. akt: I PKN 539/00,
OSNP Nr 11/2003, poz. 267). Powodami takimi mogą być także: nieprawidłowe rozliczenie przez
pracownika powierzonego mu mienia (wyrok Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001 r., sygn. akt: I PKN
212/00, OSNP Nr 19/2002, poz. 458), czy też wulgarny i agresywny sposób wyrażania się pracownika,
który prowadzi do dezorganizacji pracy w firmie i potęguje konflikt (wyrok Sądu Najwyższego z 17
grudnia 1997 r., sygn. akt: I PKN 433/97, OSNP 1998/21/626).
Należy podkreślić, iż w stosunku do pracowników zajmujących stanowiska kierownicze pracodawca
stawia szczególne wymagania i tym samym niewątpliwie darzy niebagatelnym zaufaniem. Zatem, jak
przyjmuje się w orzecznictwie sądowym, utrata zaufania pracodawcy do pracownika zajmującego
kierownicze stanowisko uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracę również wtedy, gdy nie można
pracownikowi przypisać winy, jednakże obiektywnie jego zachowanie ma cechy naruszenia
obowiązków pracowniczych w zakresie dbałości o dobro lub mienie pracodawcy (wyrok Sądu
Najwyższego z 10 sierpnia 2000 r., sygn. akt: I PKN 1/00, OSNP Nr 5/2002, poz. 112).
Podsumowanie
W oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony i nieokreślony
pracodawca ma obowiązek wskazać przyczyny podjętej decyzji. W przypadku utraty zaufania, jako
przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, kluczowe są jej: słuszność, konkretność, rzeczywistość.
Nieprawidłowe wskazanie przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę albo ich niewskazanie w ogóle
spowoduje, że po stronie zwolnionego pracownika powstaną uzasadnione roszczenia wynikające
z niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.
