Minister Energii w dniu 23 października 2018 roku skierował do konsultacji publicznych projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw. Ogólnym celem, który stawia przed sobą Ministerstwo jest poprawianie warunków rozwoju rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego, a także umożliwienie skutecznego wykonywania uprawnień przez regulatora.
Skąd wynikają zmiany w projekcie nowelizacji prawa energetycznego?
Impulsem do zmian w ustawie była konieczność wdrożenia przez polskiego ustawodawcę przepisów umożliwiających wykonanie rozporządzenia Komisji Europejskiej (UE) 2015/1222 z dnia 24 lipca 2015r.[1] oraz przyjętego przez Parlament Europejski tzw. trzeciego pakietu energetycznego, który obowiązuje już od 3 marca 2011 roku.
Mimo iż upłynął niemal rok od publikacji projektu nowelizacji, nadal nie została ona skierowana do prac w Sejmie. Przyczyną takiego stanu rzeczy są też zapewne trwające rozległe konsultacje społeczne – projekt spotkał się bowiem z dużym odzewem organizacji i podmiotów działających w branży energetycznej.
Projekt nowelizacji prawa energetycznego porusza szereg kwestii ważnych z perspektywy zasad funkcjonowania rynku. Poniżej opisuję kilka wybranych, które w mojej ocenie będą miały duże znaczenie praktyczne.
Jakie zmiany zakłada projekt nowelizacji prawa energetycznego?
Magazyny energii
Najbardziej potrzebną i wyczekiwaną zmianą, która została uwzględniona w projekcie nowelizacji prawa energetycznego, jest regulacja określająca zasady funkcjonowania technologii magazynów energii w Polsce. W obecnym stanie prawnym występują liczne rozbieżności w zakresie ich definiowania, co częstokroć powoduje problemy interpretacyjne. Brakuje także jasnych zasad mówiących o tym, na jakich zasadach magazyny energii mają być przyłączane do sieci.
Projekt nowelizacji prawa energetycznego wprowadza jednolitą definicję magazynu energii, nowelizując wszystkie ustawy, w których owa definicja występuje. Magazyn energii został zdefiniowany jako „instalacja umożliwiająca magazynowanie energii elektrycznej”. By w pełni osiągnąć zamierzone cele, w projekcie nowelizacji wprowadzono również zmiany w definicji magazynowania energii elektrycznej oraz odbiorcy końcowego.
Przygotowany projekt zmiany ustawy określa wymagania dotyczące koncesjonowania magazynowania energii elektrycznej i wprowadza elektroniczny rejestr magazynów energii, który ma być prowadzony przez operatora systemu elektroenergetycznego. Wpisowi do rejestru będą podlegać magazyny energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 0,8 kW. Co zaś tyczy się koncesji – przewidziano zwolnienie z obowiązku jej uzyskania dla operatrów magazynów energii, których łączna zainstalowana moc elektryczna nie przekracza 10 MW.
W projekcie nowelizacji prawa energetycznego uregulowano ponadto szczegóły dotyczące informacji jakie powinien zawierać wniosek o określenie warunków przyłączenia magazynu energii do sieci, warunki techniczne na jakich magazyn ma współpracować z siecią. Nowelizacja przewiduje także zmianę zasad rozliczania energii elektrycznej pobranej z sieci na potrzeby jej magazynowania. Ustawodawca w rozliczeniach przyjął „regułę salda”, czyli za podstawę do rozliczeń stawki sieciowej uznał różnicę między ilością energii elektrycznej pobranej przez magazyn energii elektrycznej i energii ponownie wprowadzonej do sieci z tego magazynu. Takie rozwiązanie ma zachęcić do stosowania w magazynach najbardziej efektywnych technologii.
Zmiany w zasadach funkcjonowania URE
Obecnie nabór na stanowisko Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki przeprowadza zespół powołany przez Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów. Projekt nowelizacji zakłada, iż ów nabór będzie przeprowadzany przez zespół, który ma powoływać Minister Energii. Z uwagi na wzrost liczby uprawnień i obowiązków Prezesa URE, ustanowiono dotychczas nieistniejący urząd – Wiceprezesa URE. Prezes URE będzie wykonywał swoje zadania przy pomocy nie jednego, a dwóch Wiceprezesów.
Do nowych zadań Prezesa URE należeć będzie m.in. uznawanie kwalifikacji osób wykonujących prace przy urządzeniach, instalacjach i sieciach energetycznych nabytych w państwach członkowskich UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwach członkowskich EFTA. Prezes URE będzie mógł również cofnąć koncesję dla przedsiębiorstwa energetycznego w przypadku wydania przez Prezesa UOKiK decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Ponadto, na wniosek strony, będzie uprawniony do zmiany treści umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji paliw gazowych lub energii elektrycznej zawartej między sprzedawcą, a Operatorem Systemu Przesyłowego lub Operatora Systemu Dystrybucyjnego.
System inteligentnego opomiarowania
Ustawodawca w przedstawionym projekcie opracował procedurę mającą wdrożyć system inteligentnego opomiarowania. Ma ona polegać na instalacji przez operatora systemu dystrybucyjnego liczników zdalnego odczytu u co najmniej 80% odbiorców końcowych do dnia 31 grudnia 2026 r. Liczniki te, za pośrednictwem systemu zdalnego odczytu, będą przekazywały informacje pomiarowe do Centralnego Systemu Informacji Pomiarowych. Za przetwarzanie danych uzyskanych z CSIP odpowiedzialny będzie Operator Informacji Pomiarowych, czyli spółka Skarbu Państwa Polskie Sieci Elektroenergetyczne Spółka Akcyjna z siedzibą w Konstancinie-Jeziornie.
Dzięki wprowadzeniu takiego rozwiązania, każdy odbiorca końcowy będzie mógł uzyskać za pośrednictwem OIP aktualnych i historycznych danych dotyczących poboru, bądź produkcji energii elektrycznej. Ponadto spowoduje to, iż odbiorca końcowy rozliczany będzie według rzeczywistego zużycia, a OSD w perspektywie czasu będą mogli wygenerować oszczędności związane z rezygnacją z dotychczasowego, „statycznego” odczytywania stanu liczników przez inkasentów.
Rekuperacja energii elektrycznej
W projekcie nowelizacji zaproponowano regulacje, które w analogiczny sposób przyjęte zostały już do systemów prawnych w Niemczech czy w Belgii. Mianowicie, przewiduje się nałożenie na sprzedawcę energii elektrycznej obowiązku zakupu energii wytworzonej podczas hamowania pociągu, tramwaju oraz trolejbusa. Cena ma stanowić 85% średniej ceny sprzedaży energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale, ogłoszonej przez Prezesa URE.
Na przedstawione propozycje aprobatę wyraziła Izba Gospodarcza Komunikacji Miejskiej, stwierdzając, iż przyczyni się to do efektywniejszej i oszczędniejszej polityki transportowej. Negatywnie wobec zmian wypowiedziała się natomiast Izba Gospodarcza Transportu Lądowego, wskazując iż proponowana cena odsprzedaży energii jest mniej korzystna od obecnych stawek, określonych w umowach między przewoźnikami kolejowymi, a sprzedawcami i dystrybutorami energii.
Zamknięte systemy dystrybucyjne
Ministerstwo Energii w odpowiedzi na sugestie ze strony przedsiębiorców i OSD, których głównym profilem działalności nie jest energetyka, zdecydowało się na dokonanie istotnych zmian. Obecne regulacje powodują, że o status OSD muszą ubiegać się podmioty prowadzące galerie handlowe, zamknięte osiedla czy duże zakłady przemysłowe. Wiąże się to z koniecznością pozyskiwania przez nich koncesji, a także przedkładaniu różnego rodzaju sprawozdań czy zatwierdzania taryf. Co więcej, ustawa Prawo energetyczne nie dokonuje rozróżnienia ze względu na skalę prowadzonej działalności.
Projekt nowelizacji prawa energetycznego przewiduje możliwość zawnioskowania przez OSD do Prezesa URE o wydanie decyzji stwierdzającej, iż system jest zamkniętym systemem dystrybucyjnym. O uzyskanie takiego statusu będą się mogły ubiegać centra handlowe, zakłady przemysłowe oraz centra usług wspólnych. Uzyskanie statusu ZSD spowoduje przyznanie licznych zwolnień z obowiązków, m.in. sporządzania planów rozwoju, przedkładania do zatwierdzania taryf (z pewnymi zastrzeżeniami) oraz przyłączania nowych podmiotów do sieci, jeżeli znajdują się poza obszarem ZSD. Decyzja wydawana jest na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat.
Z tekstem nowelizacji można zapoznać się tutaj: https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12317354/12543035/12543036/dokument363664.pdf
[1] (Dz. Urz. UE L 197 z 25.7.2015, str. 24)
W czym możemy pomóc?