Przygotowanie inwestycji polegającej na budowie instalacji odnawialnego źródła energii wymaga od inwestora spełnienia szeregu wymagań, w tym zawartych w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przygotowanie inwestycji w oparciu o istniejący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego wiąże się z oceną dopuszczalność lokalizacji urządzeń wytwarzających energię z OZE na danym obszarze. W przypadku sprzeczności zamierzenia z wytycznymi planu, jego realizacja nie będzie możliwa bez wcześniejszej zmiany planu.
Warto jednak zwrócić uwagę, iż w chwili obecnej, patrząc kategoriami inwestora, mamy czynienia z dwoma rodzajami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które wymagają od zainteresowanego oraz organów administracji publicznej nieco odmiennej interpretacji. Umiejętne ich rozróżnienie uchronić może stronę od wysuwania błędnych wniosków w zakresie dopuszczalności zamierzenia inwestycyjnego.
Nowe plany miejscowe a lokowanie inwestycji OZE
Na skutek nowelizacji ustawy o planowaniu zagospodarowaniu przestrzennym, która weszła w życie 25 września 2010r. wprowadzono zasadę, iż w przypadku gdy na obszarze gminy przewiduje się wyznaczenie obszarów, na których rozmieszczone będą urządzenia wytwarzające energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW, powinny one zostać uwzględnione w studium (art. 10 ust. 2 a ustawy). Natomiast w miejscowym planie powinny zostać określone granice terenów pod budowę tych urządzeń, oraz granice ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie, zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu oraz występowaniem znaczącego oddziaływania tych urządzeń na środowisko (art. 15 ust. 3 pkt. 3 a).
W toku postępowań administracyjnych spotkać się można z istotnymi rozbieżnościami w stosowaniu tych nowych regulacji. Organy administracji bardzo często na ich podstawie dochodzą do wniosku, że w obecnym stanie prawnym obowiązuje bezwzględny nakaz lokowania instalacji OZE w oparciu o plany miejscowe, które uwzględniają obecność tego rodzaju instalacji wraz z ich strefami ochronnymi. Takie rozumienie zamierzeń ustawodawcy jest jednak niewłaściwe i prowadzić może do istotnego pokrzywdzenia interesów inwestorów.
Po pierwsze, prowadzone w roku 2010 przepisy nie zabraniają lokalizacji instalacji OZE w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy na obszarach nie objętych miejscowym planem, tam gdzie jest to możliwe.[1] Zakaz taki został przewidziany wprost np. dla obiektów handlowych o pow. sprzedaży powyżej 2000 m2 (art. 10 ust. 3b ustawy). Brak jest jednak analogicznych zapisów w stosunku do instalacji OZE.
Po drugie, spotkać się można także z poglądem, iż nawet gdy na danym obszarze obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony po dniu 5 września 2010 r., a nie przewiduje on rozmieszczenia urządzeń OZE o mocy przekraczającej 100 KW, to dopuszczalność inwestycji trzeba oceniać biorąc pod uwagę treść tego planu. Jeżeli w jego zapisach brak jest zakazu lokalizacji inwestycji OZE to nie ma wystarczających podstaw do odmowy wydania zgody wyłącznie na tej podstawie.[2]
Interpretacja zapisów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego sprzed 5 września 2010 r.
Wydawałoby się, że prostsza w ocenie będzie sytuacja, gdy na danym obszarze obowiązuje plan uchwalony jeszcze przed nowelizacją ustawy z września 2010 r.[3] Jednak i w tym przypadku spotkać się można z decyzjami administracyjnymi, w sposób całkowicie nieuprawniony odmawiają inwestorom prawa do zagospodarowania gruntu pod urządzenia OZE. Zdarza się, iż już na etapie uzgodnień prowadzonych w toku postępowania o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, organ administracji wydaje negatywne rozstrzygnięcie, przyjmując iż skoro obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego milczy na temat możliwości lokowania urządzeń OZE, to zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3a) są one z tym planem niezgodne.
Takie konkluzje organu również ocenić należy jako nieprawidłowe i przedwczesne – nie uwzględnią one, iż regulacja art. 15 ust. 3 pkt 3a) nie obowiązywała w dacie wejścia w życie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego sprzed 25 września 2010 r. Zatem w chwili ich sporządzania i uchwalania, brak było ustawowych wymogów w zakresie wyznaczania obszarów dla urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW. Co istotniejsze, przepisy intertemporalne zawarte w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym i w przepisach ustawy nowelizującej z dnia 6 sierpnia 2010 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wskazują wprost, że art. 15 ust. 3 pkt 3a ustawy w ogóle nie ma zastosowania do terenów objętym planem uchwalonym przed datą wejścia w życie powyższej zamiany, a inwestor nie musi wykazywać wyraźnego przeznaczenia terenu w planie na realizację urządzenia OZE przekraczającego 100 kW. Innymi słowy wprowadzane przepisy nie mają wpływu na wcześniej uchwalone plany miejscowe.[4]
Co ciekawe, spotkać się można nawet z dalej idącym stanowiskiem sądów administracyjnych, zgodnie z którym zapisy miejscowego planu, które co prawda nie odpowiadają aktualnym wymogom, ale wynikają ze studium zgodnego z przepisami obowiązującymi w dacie jego uchwalenia, nie podlegają zaskarżeniu jako sprzeczne z wymaganiami planistycznymi zawartymi w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.[5]
Podsumowując poruszone powyżej kwestie związane z planistycznymi aspektami budowy urządzeń służących do wytwarzania energii z odnawialnych źródeł, należy przede wszystkim pamiętać o tym, że sam fakt, iż w studium lub planie miejscowym nie wyznaczono obszarów pod obiekty OZE, nie oznacza jednocześnie, że na terenach tych nie można lokować tego rodzaju urządzeń i ich stref ochronnych. Sformułowanie odpowiednich wniosków co do trafności wyboru obszaru pod inwestycję oraz zasadności rozstrzygnięć organów administracji, które mogą zniweczyć zamierzenia inwestora, wymaga każdorazowego poddania aktów prawa miejscowego stosowanej analizie pod kątem ww. zmian w przepisach.
[1] Patrz:
– Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 25 kwietnia 2012 r., IV SA/Po 48/12, LEX nr 1272463
– Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 24 czerwca 2016 r., II SA/Gl 248/16, LEX nr 2078006
[2] Patrz. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 24 czerwca 2016 r., II SA/Gl 248/16, LEX nr 2078006
[3] ustawa z dnia 6 sierpnia 2010 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 155, poz. 1043)
[4] Patrz. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 6 lutego 2013 r., II SA/Gd 301/12, LEX nr 1312465
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 2015 r., II OSK 358/14, LEX nr 2108496,
[5] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 11 sierpnia 2014 r. II SA/Łd 351/14, LEX nr 1584833
