Przedsięwzięcia prowadzące do zmniejszenia zużycia energii: kiedy efektywność energetyczna promowana jest białym certyfikatem?

Ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 264) jest aktem prawnym regulującym kwestie tzw. „kolorowej energii”. Przepisy ustawy o efektywności energetycznej uprawniają bowiem do otrzymania świadectwa efektywności energetycznej (inaczej: biały certyfikat) z tytułu promowania efektywności energetycznej. Pozostaje zatem ustalić, które przedsięwzięcia promowane są świadectwem efektywności energetycznej. Brzmienie ustawy o efektywności energetycznej nie w każdym przypadku jednoznacznie wskazuje bowiem kiedy wniosek o wydanie świadectwa efektywności energetycznej zostanie rozstrzygnięty pozytywnie.  

Zamknięty katalog przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o efektywności energetycznej: 

„potwierdzeniem planowanej do zaoszczędzenia ilości energii finalnej wynikającej z przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej jest świadectwo efektywności energetycznej”. 

Enumeratywną listę przedsięwzięć, które służą poprawie efektywności energetycznej zawiera z kolei art. 19 ust. 1 ustawy o efektywności energetycznej, zgodnie z którym, poprawie efektywności energetycznej służą następujące rodzaje przedsięwzięć: 

1. izolacja instalacji przemysłowych;  
2. przebudowa lub remont budynku wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi; 
3. modernizacja lub wymiana: a) oświetlenia, b) urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych lub w procesach energetycznych lub telekomunikacyjnych lub informatycznych, c) lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła w rozumieniu art. 2 pkt 6 i 7 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów, d) modernizacja lub wymiana urządzeń przeznaczonych do użytku domowego;  
4. odzyskiwanie energii, w tym odzyskiwanie energii w procesach przemysłowych;  
5. ograniczenie strat: a) związanych z poborem energii biernej, b) sieciowych związanych z przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej lub gazu ziemnego , c) na transformacji, d) w sieciach ciepłowniczych, e) związanych z systemami zasilania urządzeń telekomunikacyjnych lub informatycznych;  
6. stosowanie do ogrzewania lub chłodzenia obiektów, energii wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii, ciepła użytkowego w wysokosprawnej kogeneracji w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych.  

Rola obwieszczenia zawierającego szczegółowy wykaz przedsięwzięć w klasyfikacji przedsięwzięcia promowanego białym certyfikatem

Kwestią problematyczną, w zakresie klasyfikacji przedsięwzięcia promowanego białym certyfikatem, jest uprawnienie ministra wynikające z art. 19 ust. 2 ustawy o efektywności energetycznej, zgodnie z którym: 

„minister właściwy do spraw klimatu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, szczegółowy wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej”. 

Szczegółowy wykaz przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej zawiera załącznik do obwieszczenia Ministra Energii z dnia 23 listopada 2016 r. w sprawie szczegółowego wykazu przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej. Pojawia się zatem pytanie, na ile ogłoszony przez ministra szczegółowy wykaz przedsięwzięć ma moc wiążącą i w jaki sposób rzutuje on na prawo do otrzymania świadectwa efektywności energetycznej? Odpowiedź na tak postawione pytanie jest bowiem kluczowa dla określenia sytuacji prawnej wnioskodawcy ubiegającego się o wydanie białego certyfikatu.  

Jednoznacznie należy stwierdzić, że – kierując się kategorią prawa powszechnie obowiązującego – wykaz szczegółowych przedsięwzięć ma charakter wyłącznie informacyjny, obwieszczenie nie stanowi źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Skutkuje to tym, że świadectwa efektywności energetycznej są przyznawane za realizację przedsięwzięć wymienionych w art. 19 ust. 1 ustawy o efektywności energetycznej, a nie za realizację tylko takich przedsięwzięć, które objęte są wykazem zawartym w obwieszczeniu, co oznacza, iż świadectwa efektywności energetycznej przysługują również w przypadku, gdy dane przedsięwzięcie nie jest objęte wykazem, ale należy do kategorii rodzajowo wskazanych w przepisie ustawy o efektywności energetycznej.