40 proc. cel redukcji emisji gazów cieplarnianych do 2030 r., w porównaniu z rokiem bazowym 1990, był zgłoszony jako wkład UE w ramach Porozumienia paryskiego. W grudniu 2020 r. Komisja Europejska zdecydowała o jego zwiększeniu do co najmniej 55 proc. do roku 2030. Jest to zdecydowany wzrost w odniesieniu do wcześniej obowiązującego celu.
We wpisie przedstawię ogólnounijne założenia i cele polityki na lata 2021-2030.
Porozumienie paryskie
Porozumienie paryskie, przyjęte podczas konferencji klimatycznej w Paryżu jest powszechnym i prawnie wiążącym światowym porozumieniem dotyczącym zmian klimatu. Zostało ono podpisane w kwietniu 2016 r., UE ratyfikowała je w październiku 2016 r. Celem Porozumienia jest ograniczenie średniego wzrostu temperatury na Ziemi znacznie poniżej 2 st. C oraz dążenie do ograniczenia tego wzrostu maksymalnie do 1,5 st. C. Porozumienie wzywa również do osiągnięcia do 2050 r. neutralności klimatycznej tj. równowagi między emisjami antropogenicznymi z poszczególnych źródeł, a pochłanianiem gazów cieplarnianych przez ich pochłaniacze (gleby, lasy, oceany).
W celu realizacji tych założeń Porozumienie zakłada, że wszystkie państwa począwszy od roku 2020 będą ogłaszać dobrowolne cele redukcji emisji gazów cieplarnianych. Cele te będą z kolei poddawane rewizji i zwiększane co pięć lat.
Ramy polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030
W ramach polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030 wyznaczono cele polegające na ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych, zwiększeniu udziału energii ze źródeł odnawialnych oraz poprawie efektywności energetycznej.
Wprowadzony dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 października 2003 r. system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarniach (EU-ETS) jest głównym instrumentem redukcji gazów cieplarnianych i najważniejszym elementem realizacji polityki klimatycznej UE. Około 45 proc. całkowitych emisji w Unii Europejskiej jest objętych tym systemem. Obejmuje emisje pochodzące m.in. z rafinerii ropy naftowej, hut żelaza i stali czyli z miejsc, w których emisje mogą być z dużą dokładnością mierzone i weryfikowane. Podmioty, które należą do EU-ETS rozliczają emisje gazów cieplarnianych przy pomocy uprawnień do emisji. Sektory znajdujące się poza tym systemem, tzn. w systemie non-ETS jak np. transport, budownictwo, rolnictwo, mieszkalnictwo, instytucje, handel, usługi, odpady odpowiadają za blisko 60 proc. emisji gazów cieplarnianych w UE.
Zwiększenie celu redukcyjnego w odniesieniu do roku bazowego 1990 z 40 proc. na 55 proc. do roku 2030 z pewnością wpłynie na zmianę wymagań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych zarówno w sektorach EU-ETS jak i w sektorach non-ETS. W systemie ETS zmiana wymagań w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych będzie skutkowała zmniejszeniem podaży uprawnień emisji, co z kolei spowoduje wzrost ich ceny, a w efekcie końcowym spadek emisji gazów cieplarnianych. Z kolei dla obszaru non-ETS zmiana celu redukcyjnego na poziomie UE będzie wiązała się z zaostrzeniem obecnie obowiązujących polityk redukcyjnych państw członkowskich.
Po zwiększeniu celu redukcyjnego, w ramach polityki klimatyczno-energetycznej UE w 2030 r. szacuje się, że poziom redukcji emisji gazów cieplarnianych w ramach systemu EU-ETS będzie wynosił ok. 57 proc. (obecnie 43 proc.), a dla sektorów non-ETS ok. 48 proc. (obecnie 30 proc.) w porównaniu z poziomem z 2005 r..
Dyrektywa UE z 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (RED II) ustanawia w pkt.8 unijny cel osiągnięcia co najmniej 32 proc. udziału OZE w końcowym zużyciu energii brutto w UE w 2030 r. Państwa członkowskie mają za zadanie przyjąć własne plany działania w zakresie energii odnawialnej, aby doprowadzić do jej większego wykorzystania. Jednak, jak wynika z raportu Komisji Europejskiej osiągnięcie wyższego celu redukcyjnego na rok 2030 będzie wymagało zwiększenia udziału OZE, szacunkowo do ok. 38-40 proc.
Zmieniona dyrektywa w sprawie efektywności energetycznej z dnia 11 grudnia 2018 r. określa unijny cel w zakresie efektywności energetycznej na poziomie 32,5 proc. do 2030 r.. Aby osiągnąć nowy cel wynoszący 55 proc., UE z pewnością będzie musiała również zwiększyć efektywność energetyczną. Kwestia ta jest obecnie przedmiotem konsultacji, w czerwcu 2021 r. możemy spodziewać się odpowiednich wniosków ustawodawczych.
Źródła:
https://ec.europa.eu/clima/policies/international/negotiations/paris_pl
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32003L0087
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32018L2001
