I tak, i nie. Tak – dla podatników. Nie – dla organów stosujących prawo.
Kilka słów o źródłach wątpliwości
Wejście w życie ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych[1]; dalej jako: ustawa wiatrakowa, wpłynęło nie tylko na inwestycje w zakresie budowy lądowych elektrowni wiatrowych poprzez ograniczenie ich lokalizacji zasadą odległościową (art. 4 ustawy wiatrakowej) oraz postanowieniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (art. 3 ustawy wiatrakowej), ale spowodowało również trudności w interpretacji (głównie przez podatników) ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych[2] w zakresie podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowej.
Ustawodawca zakwalifikował elektrownię wiatrową jako instalację odnawialnego źródła energii, która składa się z:
♦ części budowlanej stanowiącej budowlę w rozumieniu prawa budowlanego[3] oraz
♦ urządzeń technicznych, w tym elementów technicznych w której energia elektryczna jest wytwarzana z energii wiatru
I tak:
Budowla – w brzmieniu ustawy – Prawo budowlane sprzed wejścia w życie ustawy wiatrakowej, to […]:
każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, […] a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową
Z kolei budowla – w brzmieniu ustawy – Prawo budowlane po wejściu w życie ustawy wiatrakowej, to […]:
każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, […], a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową
ustawodawca zdecydował, treścią art. 17 ustawy wiatrakowej, że:
od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2016 r. podatek od nieruchomości dotyczący elektrowni wiatrowej ustala się i pobiera zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem wejścia w życie ustawy
Jak liczony jest podatek od nieruchomości elektrowni wiatrowej?
Lata 2016 i 2018 versus rok 2017: liczne spory sądowe wywołane regulacyjnym efektem sinusoidy
Ustawą wiatrakową ustawodawca zdecydował, że:
♦ w 2016 r. nie uległa zmianie podstawa opodatkowania podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowej,
♦ od 2017 r. podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowej zostaną objęte nie tylko fundamenty oraz wieża , ale również elementy techniczne.
Nowe zasady wywołały poważne wątpliwości interpretacyjne po stronie podatników, dla których określenie podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości od wartości całej elektrowni wiatrowej było dalece niezrozumiałe. Składali oni liczne wnioski o wydanie indywidualnych interpretacji podatkowych, a następnie skarżyli decyzje organów podatkowych do sądów administracyjnych, zarzucając interpretacji prawa, zgodnie z którą opodatkowaniu podlega cała elektrownia wiatrowa (a więc również elementy techniczne), a nie wyłącznie część budowlana, głównie: naruszenie zasady równości i sprawiedliwości podatkowej wynikających z art. 84 w zw. z art. 2 Konstytucji, naruszenie zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika[4], naruszenie zasady przyzwoitej legislacji, a nawet traktowanie – na gruncie podatku od nieruchomości – podsektora branży energetycznej w sposób dyskryminujący, co skutkuje również osłabieniem zaufania do państwa oraz rzutuje na bezpieczeństwo obrotu prawnego w Polsce oraz jest niezgodne z prawem Unii Europejskiej.
Kluczowy dla podatników okazał się 2018 r., w którym weszła w życie ustawa z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw [5]. poz. , ponieważ ustawodawca przywrócił pierwotne zasady obowiązujące przy określaniu podstawy opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości.
Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy – Prawo budowlane, na mocy ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r., budowla […]:
każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, […], a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową
ustawodawca zdecydował, treścią art. 17 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r., że przepisy ustawy w zakresie dotyczącym opodatkowania elektrowni wiatrowych weszły w życie z dniem 30 czerwca 2018 r. z mocą od dnia 1 stycznia 2018 r.
Wprowadzenie do systemu prawnego – w połowie 2018 r. – przepisów retroaktywnych, z których wynika, że od 1 stycznia 2018 r. opodatkowaniu podlega część elektrowni wiatrowej, tj. fundament i wieża, bez elementów technicznych, wywołało kolejny raz wątpliwości interpretacyjne wśród podatników. Ich źródłem był zakres regulacji, gdyż zmiana przepisów objęła wyłącznie 2018 rok; ustawodawca całkowicie „przemilczał” kwestię uiszczonego podatku za 2017 r., w którym to roku podatnicy odprowadzali podatek od nieruchomości od całości elektrowni wiatrowej (fundamentu, wieży oraz elementów technicznych), a nie tylko od jej fundamentu i wieży.
Podatek od nieruchomości elektrowni wiatrowej – prawo unijne
Zamknięty stan prawny od 1.1.2017 r. do 31.12.2017 r. zgodny z prawem unijnym: wyrok NSA z dnia 16 lipca 2019 r.
Nie widać końca wątpliwości dotyczących wysokości podatku od nieruchomości elektrowni wiatrowej za 2017 r. Podatnicy kwestionują przepisy obowiązujące w 2017 r. zarówno na poziomie WSA, jak i NSA. Jak dotąd, sądy administracyjne nie wydały żadnego korzystnego rozstrzygnięcia dla właścicieli elektrowni wiatrowych. Nie doszło również do wydania – pod koniec 2018 r. – uchwały NSA rozstrzygającej kontrowersyjne zagadnienie prawne. Najnowsze orzecznictwo NSA również nie zachęca podatników do kwestionowania wysokości uiszczonego podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowej za 2017 r. W wyroku z 16 lipca 2019 r.[6] NSA oddalił skargę kasacyjną złożoną od wyroku WSA z dnia 26 lipca 2017 r.[7] , a tym samym NSA stanął na stanowisku, że zwiększenie poziomu opodatkowania podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych nie jest sprzeczne z prawem Unii Europejskiej, w tym z unijnym prawem pomocy publicznej. Wyrok NSA potwierdza, że w 2017 r. opodatkowaniu podlegał cały wiatrak, a nie wyłącznie jego część budowlana.
Na niekorzyść właścicieli elektrowni wiatrowych NSA orzekł również w innych wyrokach wydanych w 2019 r.: w wyroku z dnia 19 lutego 2019 r. (II FSK 2008/17) oraz w wyroku z dnia 19 marca 2019 r. (II FSK 2935/17).
Czy ostateczna kropka nad „i” została postawiona?
Nie. Liczne skargi kasacyjne (w liczbie ponad 100) czekają na rozpoznanie. Kierunek interpretacji prawa może jeszcze okazać się korzystny dla właścicieli elektrowni wiatrowych, zwłaszcza, że sprawę monituje KE odpowiedzialna za pomoc publiczną udzielaną przedsiębiorstwom.
Jeżeli interesują Cię wyroki dotyczące podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowej, zapraszamy do kontaktu.
[1] t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 654
[2] t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1170
[3] (art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1186)
[4] (art. 2a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.)
[5] (Dz. U 1276)
[6] II FSK 3290/17
[7] I SA/Sz 385/17
W czym możemy pomóc?