Kary w ustawie o efektywności energetycznej

Rozdział VI Ustawy o efektywności energetycznej wskazuje zbiór zachowań, które podlegają karom pieniężnym. We wpisie, wyjaśnię jakie zachowania podlegają penalizacji, w jakiej wysokości wymierzane są kary oraz kiedy możliwe jest odstąpienie od ich nałożenia. 

Kiedy nakładana jest kara pieniężna

W art. 39 ust. 1 Ustawy o efektywności energetycznej wymieniono katalog zachowań, które podlegają penalizacji. Katalog ten, wskazuje zamknięty zbiór obowiązków, których niedopełnienie naraża podmiot na odpowiedzialność finansową.  

W związku z powyższym, wskazać należy, że karom pieniężnym podlegają podmioty, które: 

1. nie dopełniły obowiązku zrealizowania przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej u odbiorcy końcowego, potwierdzonych audytem efektywności energetycznej, 
2. nie uzyskały i nie przedstawiły do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: Prezes URE) świadectwa efektywności energetycznej, nabytego na giełdzie towarowej przez podmiot zobowiązany do realizacji przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej, 
3. nie uiściły opłaty zastępczej należnej w przypadku, gdy z transakcji sesyjnych w ciągu roku kalendarzowego nie nabyły praw majątkowych wynikających ze świadectwa efektywności energetycznej (cena prawa majątkowego wynikającego ze świadectwa efektywności energetycznej była wyższa niż opłata zastępcza lub na sprzedaż wystawiona była mniejsza ilość praw majątkowych),  
4. nie przedłożyły towarowemu domowi maklerskiemu lub domowi maklerskiemu deklaracji o ilości energii elektrycznej lub gazu ziemnego zakupionych w wyniku transakcji z ww. podmiotami i zużytych na własny użytek oraz przeznaczonych do dalszej odsprzedaży, w terminie miesiąca od zakończenia roku kalendarzowego, w którym doszło do transakcji, 
5. przedłożyły towarowemu domowi maklerskiemu lub domowi maklerskiemu deklarację o której mowa w pkt. 4 niezgodną ze stanem faktycznym, 
6. nie przedstawiły, w wyznaczonym terminie Prezesowi URE, żądanych przez niego dokumentów lub informacji niezbędnych do oceny wykonania obowiązku zrealizowania przedsięwzięcia lub przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, 
7. zawiadomiły Prezesa URE o zakończeniu przedsięwzięcia lub przedsięwzięć poprawiających efektywność energetyczną udzielając nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd informacji o realizacji przedsięwzięć, 
8. nie dopełniły obowiązku przedstawienia do umorzenia w terminie 6 miesięcy Prezesowi URE świadectw efektywności energetycznej o wartości stanowiącej różnice między energią finalną wynikającą ze świadectw efektywności energetycznej przekazanych podmiotowi zobowiązaniowemu, a ilością energii zaoszczędzonej,  
9. nie przeprowadziły audytu energetycznego w przedsiębiorstwie pomimo obowiązku jego przeprowadzenia. 

Więcej na temat audytu energetycznego w przedsiębiorstwach, szczególnie o procedowanych zmianach we wpisie pt. „Audyt energetyczny w przedsiębiorstwach – projekt zmian”. 

Wysokość kary pieniężnej

Co do zasady, za naruszenie przepisów Ustawy o efektywności energetycznej wysokość nałożonej kary pieniężnej nie może być wyższa niż 10% przychodu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym przez przedsiębiorstwo energetyczne lub odbiorcę końcowego, lub towarowy dom maklerski, lub dom maklerski. Natomiast, w przypadku nieprzeprowadzenia audytu efektywności energetycznej, podmiot do tego zobowiązany naraża się na odpowiedzialność finansową do 5% przychodu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym. Natomiast podmiot, który nie wystąpi z wnioskiem o umorzenie świadectwa efektywności energetycznej podlega karze pieniężnej do 3 000 000 złotych. 

Kary pieniężne wymierzane przez Prezesa URE stanowią dochód budżetu państwa i wnoszone są na rachunek właściwego Urzędu Skarbowego.  

Ukaranemu podmiotowi przysługuje prawo odwołania się od decyzji Prezesa URE do Sądu Okręgowego w Warszawie – Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. 

Kiedy odstępuje się od wymierzenia kary

Prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary za nieprzestrzeganie ustawowych obowiązków, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa zanim Prezes URE powziął o tym wiadomość lub zrealizował obowiązek ustawowy. Do przesłanek wpływających na zmniejszenie kary należą m. in. działania podjęte przez przedsiębiorcę, szybko i dobrowolnie, w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa oraz częstotliwość popełniania przez niego czynów zabronionych.  

Wciąż, wiele przedsiębiorstw nie spełnia swoich obowiązków wynikających z Ustawy o efektywności energetycznej, czego konsekwencją są nakładane przez Prezesa URE kary pieniężne. Sądzę, że jednym z powodów takiej sytuacji jest słaba świadomość podmiotów działających w branży energetycznej o istnieniu takich obowiązków. Nie mniej jednak przedsiębiorcy ci powinni pamiętać, że „Ignorantia legis non excusat”- nieznajomość prawa nie jest usprawiedliwieniem oraz że brak wiedzy w tym zakresie może „słono kosztować”.  

 Źródła:  

– Audyt energetyczny w przedsiębiorstwach – projekt zmian