Z uwagi na zaistniałą sytuację epidemiologiczną KIO zawiesiła organizację i rozpoznawanie spraw w okresie od 16.03.2020 r. do dnia 27.03.2020 r. Na dzień dzisiejszy nie wiadomo, czy okres ten zostanie przedłużony. Powyższe nie oznacza jednak, że uległy zawieszeniu terminy do wnoszenia środków ochrony prawnej. Wykonawcy nadal mają możliwość składania odwołań, choćby za pośrednictwem platformy ePUAP, jednak ich rozpoznanie przesunie się znacznie w czasie.
Z kolei zamawiający, którzy obawiają się negatywnych skutków wynikających z przeciągającej się procedury odwoławczej, mogą złożyć do KIO wnioski o uchylenie zakazu zawarcia umowy. W sprawie takiego wniosku Izba rozstrzyga na posiedzeniu niejawnym (na stronie internetowej KIO brak informacji, czy posiedzenia niejawne również zostały zawieszone).
Zakaz zawarcia umowy do czasu ogłoszenia wyroku
Zasadą jest, że w przypadku wniesienia odwołania zamawiający nie może zawrzeć umowy do czasu ogłoszenia przez KIO wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze. Izba z kolei ma obowiązek rozpatrzyć odwołanie w terminie 15 dni od dnia jego doręczenia Prezesowi Izby i termin ten co do zasady jest dochowywany.
Zamawiający ma natomiast określone instrumenty, aby doprowadzić do zawarcia umowy jeszcze przed wydaniem orzeczenia przez KIO. W myśl bowiem art. 183 ust. 2 PZP zamawiający może złożyć do KIO wniosek o uchylenie zakazu zawarcia umowy, a Izba może uchylić zakaz zawarcia umowy, jeżeli jej nie zawarcie mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego, w szczególności w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa, przewyższające korzyści związane z koniecznością ochrony wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia.
Warto wskazać, że takie uchylenie zakazu zawarcia umowy jest wyjątkiem od ogólnej reguły. Zamawiający powinien szczegółowo uzasadnić i wykazać, że kumulatywnie spełnione zostały wszystkie przesłanki wskazane w art. 183 ust. 2 PZP tj.:
– po pierwsze, że brak zawarcia umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego,
– po drugie, że te negatywne skutki przewyższają korzyści związane z koniecznością ochrony wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez zamawiającego.
Interes publiczny a uchylenie zakazu zawarcia umowy
Pojęcie „interesu publicznego” nie ma przy tym charakteru jednolitego i jego treść powinna być ustalana i konkretyzowana w każdym przypadku na nowo, w zależności od potrzeb, wymagań i charakteru sprawy. Niemniej jak wskazuje się w orzecznictwie
„interes publiczny zawsze dotyczy pewnego ogółu, nieokreślonej liczby osób, nie odnosi się natomiast do interesu jednostkowego, czy też określonej grupy. Z jego naruszeniem mamy zatem do czynienia w przypadku, gdy skutki określonych działań będą miały powszechny charakter.”1
Za takim interesem może przemawiać np. okoliczność utraty przez zamawiającego dofinansowania niezbędnego dla sfinansowania zamówienia.2
Zamawiający powinien wykazać także drugą przesłankę, czyli to, że negatywne skutki przewyższają korzyści związane z koniecznością ochrony wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku.
Takim interesem będzie zwłaszcza interes odwołującego bądź innych wykonawców biorących udział w postępowaniu. W konsekwencji, pomimo wagi, jaką posiada zabezpieczenie interesów prywatnych, ustawodawca przewidział przypadki, w których interes publiczny zostanie postawiony wyżej, gdyż ryzyko ewentualnego naruszenia interesu prywatnego zostanie skompensowane przez uniknięcie strat spowodowanych odkładaniem zawarcia umowy i realizacji zamówienia publicznego.
1 Postanowienie KIO z dnia 23 października 2019 r., sygn. akt: KIO/W 17/19
2 Postanowienie KIO z dnia 6 listopada 2019 r., sygn. akt: KIO/W 18/19
