Uczestnicy rynku elektromobilności długo czekali na to, aż minister określi wymagania techniczne jakie musi spełniać stacja ładowania, aby mogła być eksploatowana. W dniu 30 lipca 2019 r. weszło w życie rozporządzenie ministra energii z dnia 26 czerwca 2019 r. w sprawie wymagań technicznych dla stacji ładowania i punktów ładowania stanowiących element infrastruktury ładowania drogowego transportu publicznego 1 ; dalej: rozporządzenie. Wydawać by się mogło, że oczekiwane rozporządzenie rozwieje wątpliwości w sferze obowiązku badania technicznego stacji ładowania. Tak się jednak nie stało. Brzmienie niektórych przepisów ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych 2, dalej: ustawa oraz rozporządzenia może budzi pewne wątpliwości interpretacyjne.
Zachęcam do zapoznania się z tekstem, w którym zwracam uwagę na praktyczne problemy, które może wywołać stosowanie przepisów ustawy i rozporządzenia.
Badania techniczne UDT, co warto wiedzieć?
Czy eksploatacja stacji ładowania wymaga zezwolenia wydanego przez Prezesa UDT?
Nie. Ustawa i rozporządzenie wskazują, że każdorazowo przed oddaniem stacji ładowania do eksploatacji, stacja taka podlega obowiązkowym badaniom technicznym przeprowadzanym przez UDT. Badania takie inicjuje podmiot zainteresowany eksploatowaniem stacji ładowania, a więc: 1) operator ogólnodostępnej stacji ładowania lub 2) podmiot eksploatujący stację ładowania inną niż ogólnodostępna stacja ładowania, który składa wniosek do UDT o przeprowadzenie badania technicznego. Wymagania techniczne, które musi spełniać stacja ładowania, określa szczegółowo rozporządzenie. Ustawa nie przyznaje jednak Prezesowi UDT kompetencji do wydania decyzji zezwalającej na eksploatację stacji ładowania. Z przeprowadzonych badań technicznych sporządza się protokół 3 . Ponadto – ani z ustawy, ani z rozporządzenia – nie wynika jasno w jaki sposób Prezes UDT „zabrania” na eksploatację stacji ładowania. Ustawa posługuje się zwrotem „decyzja o wstrzymaniu eksploatacji stacji ładowania”.
Jak rozumieć zwrot „decyzja o wstrzymaniu eksploatacji stacji ładowania”?
Zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy:
Prezes UDT wydaje decyzję o wstrzymaniu eksploatacji […]stacji ładowania […], w przypadku stwierdzenia, na podstawie wyników badań […], niespełnienia […] przez stację ładowania wymagań technicznych […].
Językowa wykładnia zwrotu „wstrzymanie eksploatacji” prowadzi do wniosku, że wyłącznie w odniesieniu do już eksploatowanych stacji ładowania można wydać decyzję o wstrzymaniu eksploatacji. Wykładnia językowa – moim zdaniem – nie odzwierciedla jednak istoty rynku elektromobilności, na którym podmioty odpowiedzialne za eksploatację stacji ładowania zobowiązane są do zainicjowania badań technicznych prowadzonych przez UDT, a same badania przeprowadzone są w celach zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa funkcjonowania stacji ładowania.
Jestem zdania, że wynik badania technicznego (zakończonego sporządzonym protokołem), z którego wynika, że stacja ładowania nie może być eksploatowana, ponieważ nie spełnia wszystkich wymagań technicznych, umożliwia Prezesowi UDT wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie wydania decyzji o wstrzymaniu eksploatacji stacji ładowania w rozumieniu zakazu rozpoczęcia eksploatacji stacji ładowania.
Pojawia się jednak wątpliwość jak może/powinien zachować się operator ogólnodostępnej stacji ładowania (lub podmiot eksploatujący stację ładowania inną niż ogólnodostępna stacja ładowania), który otrzymuje wyniki badania technicznego (w postaci protokołu), z których wynika, że nie spełnia wszystkich wymagań technicznych? Zauważmy:
- eksploatacja stacji ładowania, pomimo negatywnego wyniku badania technicznego, nie jest sankcjonowana przez ustawę. Podmiot eksploatujący stację nie podlega karze pieniężnej, o której stanowi art. 45 ust. 1 pkt 4 ustawy. Jednak eksploatacja stacji ładowania, jeżeli z przeprowadzonego badania wynika, że podmiot nie spełnia wszystkich wymagań technicznych, zagrożona jest odpowiedzialnością za szkody powstałe w związku z niespełnieniem przez stację ładowania wymagań technicznych na zasadach określonych w art. 435 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny 4 .
- podmiot, otrzymując informację o negatywnym wyniku badania technicznego, powinien powstrzymać się od eksploatacji stacji ładowania, dostosować stację ładowania do wymagań technicznych, a w ramach prowadzonego postępowania w sprawie wydania decyzji o wstrzymaniu eksploatacji stacji ładowania, powinien przedstawić dokumentację potwierdzającą spełnienie wymagań technicznych. Wówczas Prezes UDT umorzy prowadzone postępowanie
Co powinien w treści zawierać protokół kończący badanie techniczne?
Zgodnie z § 19 ust. 4 rozporządzenia:
z przeprowadzonych badań […] sporządza się protokół
Rozporządzenie nie wskazuje co powinien w treści zawierać protokół. W związku z tym, że protokół z przeprowadzonych badań jest kluczowym dokumentem kończącym badanie techniczne i – w przypadkach gdy wynik badania wskazuje, że stacja ładowania nie spełnia wszystkich wymagań technicznych – może być dowodem w postępowaniach (głównie w postępowaniu administracyjnym zmierzającym do wydania decyzji o wstrzymaniu eksploatacji stacji ładowania lub w postępowaniu cywilnym w sprawach roszczeń o odszkodowanie), podmiot sporządzający protokół (Prezes UDT lub inspektor UDT) powinien odnieść się co najmniej do wszystkich aspektów badania technicznego, o których stanowi § 18 ust. 1 rozporządzenia.
Zgodnie § 18 ust. 1 rozporządzenia, badania techniczne stacji ładowania polegają na:
- sprawdzeniu kompletności dokumentacji dołączonej do wniosku o przeprowadzenie badania
- weryfikacji, na podstawie przedłożonej dokumentacji, spełniania przez urządzenie wymagań technicznych określonych w ustawie, niniejszym rozporządzeniu i instrukcji eksploatacji
- oględzinach urządzenia
- wyrywkowych pomiarach, próbach funkcjonalnych lub próbach obciążeniowych, przeprowadzanych w przypadku, gdy o potrzebie ich przeprowadzenia zdecyduje inspektor UDT przeprowadzający dane badanie
Ponadto protokół powinien być podpisany, a w przypadku odmowy podpisania protokołu: wzmiankę o tym fakcie oraz powinien zawierać wskazanie osoby obecnej przy badaniu (eksploatujący stację ładowania lub osoba przez niego upoważniona).
W jaki terminie UDT przeprowadza badania techniczne? Czy można rozpocząć eksploatację stacji ładowania pomimo upływu terminu?
Zgodnie z § 19 ust. 3 rozporządzenia:
UDT wykonuje badania techniczne w terminie 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku o ich przeprowadzenie
Zarówno ustawa, jak i rozporządzenie nie wskazują jaki charakter ma 30-dniowy termin wyznaczony na przeprowadzenie badania i jakie skutki wywołuje niewykonanie badań w terminie.
Interpretując systemowo przepisy i ustawy, i rozporządzenia, termin na przeprowadzenie badania technicznego jest terminem instrukcyjnym. Charakter badania technicznego, które nie kończy się wydaniem decyzji zezwalającej na eksploatację stacji ładowania, pozwala przyjąć, że upływ tego terminu uprawnia do rozpoczęcia eksploatacji stacji ładowania, a taką eksploatację należy ocenić jako legalne działanie podmiotu. Co więcej, podmiot, który rozpoczął eksploatację stacji ładowania nie jest narażony na karę pieniężną, o której stanowi art. 45 ust. 1 pkt 4 ustawy. Przepis ten wskazuje, że karze pieniężnej podlega przedsiębiorca, który: „nie zapewnia przeprowadzenia badań”. Przedsiębiorca, składając wniosek (wraz z kompletem dokumentów) o przeprowadzenie badania technicznego oraz udostępniając całkowicie zmontowane i przygotowane do eksploatacji urządzenie, „zapewnia przeprowadzenie badań” i nie jest odpowiedzialny za niewykonanie badania w terminie.
1 Dz. U. poz. 1316
2 t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1124
3 § 19 ust. 4 rozporządzenia
4 t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1145
