W praktyce często pełnomocnikom zadawane są pytania dotyczące możliwości aneksowania umowy po upływie terminu wyznaczonego na wykonanie przedmiotu umowy. Odpowiedź na to pytanie jest złożona – bowiem zależy ona od szeregu czynników, w tym od rodzaju umowy, zaawansowania prac, od tego czy aneks dotyczyć ma wyłącznie zmiany terminu i czy jego zmiana wynika z nienależytego wykonania umowy tj. opóźnienia po stronie Podwykonawcy? Każdy przypadek należy poddać analizie.
Czy można aneksować umowę po terminie wyznaczonym na wykonanie przedmiotu umowy?
Co do zasady, zgodnie z zasadą zawartą w k.c., tj. zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531 k.c., strony mają możliwość kształtowania w zasadzie w sposób dowolny postanowienia umowy. Ograniczenie w stosowaniu przedmiotowej zasady upatruje się w granicach określonych we wskazanym powyżej przepisie. Granice te obejmują właściwość stosunku, ustawę oraz zasady współżycia społecznego. Zatem, na ogół należy w sposób pozytywny odnieść się do tezy o dopuszczalności aneksowania umowy po upływie terminu na jej realizację. Powyższe wynika bezpośrednio z stanowiska wyrażanego w judykaturze, a mianowicie, że:
„[…] Zasada swobody umów została expressis verbis wyrażona w art. 3531 k.c., zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. […]¹.”
Art. 3531 k.c.
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Zmiana terminu realizacji umowy może wynikać bezpośrednio z przyczyn zawinionych przez Podwykonawcę bądź niezależnie od podejmowanych przez niego działań. W przypadku opóźnienia wynikającego z zaniedbania Podwykonawcy, strony winny w aneksie zaznaczyć, że zmiana terminu realizacji umowy wynika z określonych przyczyn, a co za tym idzie wiąże z koniecznością zapłaty przez stronę kary umownej (jeżeli takowa została przewidziana w łączącej strony umowie).
Pamiętać przy tym należy, że każda sprawa, każda umowa oraz chęć jej zmiany powinna zostać przeanalizowana w aspekcie granic stawianych przez ustawodawcę w zw. z zasadą swobody umów, jak i ewentualną zmianą łączącego strony stosunku prawnego.
Pamiętajmy:
Konkretna sprawa -> analiza -> podjęcie działań
¹Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 sierpnia 2018 r., sygn. akt III PK 66/17, LEX nr 2549369.
W czym możemy pomóc?