Plusy i minusy prowadzenia Kontraktów opartych na procedurach FIDIC cz. 2 – czy zamawiający może zastrzec termin zawity w Kontrakcie pod rygorem utraty określonego uprawnienia? – Wyrok SN z dnia 23 marca 2017 r.

Niejednokrotnie sądy odnosiły się w wyrokach do kwestii niewłaściwej interpretacji postanowień zawartych w poszczególnych Subklauzulach Kontraktu. Jeden z wyroków Sądu Najwyższego odnosił się do dopuszczalności zastrzegania w umowie terminów zawitych sensu stricto – Subklauzula 20.1 SWK.

Czy Zamawiający może zastrzec termin zawity pod rygorem utraty określonego uprawnienia?

Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2017 r. sygn. V CSK 449/16, który dotyczył sprawy spornej w zw. z zawartą pomiędzy Zamawiającym a Wykonawcą umowy w trybie zamówienia publicznego, na warunkach kontraktowych FIDIC. Przedmiotem tej umowy było wykonanie i wykończenie budowy kanalizacji w zlewni oczyszczalni H etap II. Jak wskazano w wyroku:

„[…] Roboty miały być mierzone i wyceniane zgodnie z klauzulą 12 kontraktu przewidującą sposób i zasady obmiaru i wyceny robót. Kontrakt zawierał także klauzulę 20.1. stanowiącą między innymi, że jeżeli wykonawca uzna, iż jest uprawniony do jakiejkolwiek dodatkowej płatności, według jakiejkolwiek klauzuli warunków kontraktu lub z innego tytułu w związku z kontraktem, powinien powiadomić inżyniera kontraktu opisując wydarzenie lub okoliczności powodujące roszczenie, nie później niż 28 dni po tym, gdy dowiedział się lub powinien był się dowiedzieć o tym wydarzeniu lub okoliczności. Jeżeli wykonawca nie powiadomi inżyniera o roszczeniu w ciągu 28 dni, nie będzie uprawniony do dodatkowej płatności, a zamawiający będzie zwolniony z całej odpowiedzialności w związku z takim roszczeniem. […]”. 

Tak, zastrzeżenie poczynione w Subkluauzli 20.1. SWK jest dopuszczalne

 Sąd Najwyższy przychylił się do koncepcji traktującej o tym, iż zapis ten jest dozwolony. Jak wskazano:

„Przewidziany w klauzuli 20.1 wzorca umownego FIDIC termin do zawiadomienia zamawiającego przez wykonawcę o okolicznościach uzasadniających wynagrodzenie za roboty dodatkowe jest umownym terminem zawitym do dokonania umownego aktu staranności, pod rygorem utraty określonego uprawnienia. Dopuszczalność takiego zastrzeżenia umownego wynika z art. 353 1 k.c., który także stanowi podstawę badania skuteczności zastrzeżenia w odniesieniu do konkretnego roszczenia.”

Dodatkowo, podkreślono, iż dopuszczalną praktyką jest zastrzeganie w umowie terminów zawitych sensu stricto – takiego zastrzeżenia nie można kwestionować na gruncie zasady swobody umów.

Co to oznacza w praktyce?

Wykonawca musi przestrzegać terminów określonych przez Zamawiającego w umowie, w tym terminów zawitych związanych z powiadomieniem Inżyniera Kontraktu o roszczeniu, bowiem po upływie wyznaczonego okresu Zamawiający będzie zwolniony z całej odpowiedzialności w związku z takim roszczeniem. Wyrok SN, może stanowić podstawę dla sądów niższej instancji w podobnych sprawach. Należy pamiętać, iż pomimo powyższego – stanowiska w judykaturze, jak i doktrynie nadal są rozbieżne.