Niejednokrotnie sądy odnosiły się w wyrokach do kwestii niewłaściwej interpretacji postanowień zawartych w poszczególnych Subklauzulach Kontraktu. Jeden z wyroków Sądu Najwyższego odnosił się do dopuszczalności zastrzegania w umowie terminów zawitych sensu stricto – Subklauzula 20.1 SWK.
Czy Zamawiający może zastrzec termin zawity pod rygorem utraty określonego uprawnienia?
Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2017 r. sygn. V CSK 449/16, który dotyczył sprawy spornej w zw. z zawartą pomiędzy Zamawiającym a Wykonawcą umowy w trybie zamówienia publicznego, na warunkach kontraktowych FIDIC. Przedmiotem tej umowy było wykonanie i wykończenie budowy kanalizacji w zlewni oczyszczalni H etap II. Jak wskazano w wyroku:
„[…] Roboty miały być mierzone i wyceniane zgodnie z klauzulą 12 kontraktu przewidującą sposób i zasady obmiaru i wyceny robót. Kontrakt zawierał także klauzulę 20.1. stanowiącą między innymi, że jeżeli wykonawca uzna, iż jest uprawniony do jakiejkolwiek dodatkowej płatności, według jakiejkolwiek klauzuli warunków kontraktu lub z innego tytułu w związku z kontraktem, powinien powiadomić inżyniera kontraktu opisując wydarzenie lub okoliczności powodujące roszczenie, nie później niż 28 dni po tym, gdy dowiedział się lub powinien był się dowiedzieć o tym wydarzeniu lub okoliczności. Jeżeli wykonawca nie powiadomi inżyniera o roszczeniu w ciągu 28 dni, nie będzie uprawniony do dodatkowej płatności, a zamawiający będzie zwolniony z całej odpowiedzialności w związku z takim roszczeniem. […]”.
| Interpretacja Subklauzuli 20.1. SWK w doktrynie – dwie koncepcje |
|
| POSTANOWIENIE UZNAWANE ZA NIEWAŻNE | POSTANOWIENIE UZNAWANE ZA DOZWOLONE |
| Postanowienie zawarte w omawianej Subklauzuli jest nieważne na podstawie art. 58 § 1 k.c., jako prowadzące wprost do obejścia ustawy, bowiem poczynione zastrzeżenie jest zbliżone w skutkach do skrócenia terminu przedawnienia – zgodnie z art. 119 k.c. terminy przedawnienia nie mogą być skracane przez czynność prawną. | Postanowienie zawarte w Subklauzuli 20.1. SWK nie odnosi się do modyfikacji terminu przedawnienia roszczeń, ale do ustalenia terminu umownego do ich dochodzenia, co jest dopuszczalne na gruncie prawa polskiego. |
Tak, zastrzeżenie poczynione w Subkluauzli 20.1. SWK jest dopuszczalne
Sąd Najwyższy przychylił się do koncepcji traktującej o tym, iż zapis ten jest dozwolony. Jak wskazano:
„Przewidziany w klauzuli 20.1 wzorca umownego FIDIC termin do zawiadomienia zamawiającego przez wykonawcę o okolicznościach uzasadniających wynagrodzenie za roboty dodatkowe jest umownym terminem zawitym do dokonania umownego aktu staranności, pod rygorem utraty określonego uprawnienia. Dopuszczalność takiego zastrzeżenia umownego wynika z art. 353 1 k.c., który także stanowi podstawę badania skuteczności zastrzeżenia w odniesieniu do konkretnego roszczenia.”
Dodatkowo, podkreślono, iż dopuszczalną praktyką jest zastrzeganie w umowie terminów zawitych sensu stricto – takiego zastrzeżenia nie można kwestionować na gruncie zasady swobody umów.
Co to oznacza w praktyce?
Wykonawca musi przestrzegać terminów określonych przez Zamawiającego w umowie, w tym terminów zawitych związanych z powiadomieniem Inżyniera Kontraktu o roszczeniu, bowiem po upływie wyznaczonego okresu Zamawiający będzie zwolniony z całej odpowiedzialności w związku z takim roszczeniem. Wyrok SN, może stanowić podstawę dla sądów niższej instancji w podobnych sprawach. Należy pamiętać, iż pomimo powyższego – stanowiska w judykaturze, jak i doktrynie nadal są rozbieżne.
| GODNE POLECENIA |
| Szlęzak, Andrzej. Glosa do wyroku SN z dnia 23 marca 2017 r., V CSK 449/16. Glosa, 2018 |
