Z inwestycją jest jak z pogodą: na kilka dni naprzód pogoda się sprawdza, ale po miesiącu prognozy już nie są takie dokładne. Aby uniknąć chaosu, tworzymy plany inwestycji i jako element kluczowy określamy sposoby finansowania inwestycji. W praktyce gospodarczej mamy dwa podejścia: corporate finance i project finance. Co oznaczają te obco brzmiące nazwy?
Project finance, czyli spółka z misją specjalną
Jednym ze sposobów, by finansować inwestycję, jest utworzenie osobnego podmiotu – przedsiębiorstwa, często określanego jako spółka celowa. Ma ona jeden cel: realizację inwestycji. Nie ma historii, ani pozycji rynkowej, charakteryzuje się samodzielnością pod względem prawnym i ekonomicznym. Źródłem finansowania jej działalności będą nadwyżki, które zacznie generować w przyszłości, po zamknięciu inwestycji, a „na start” zostaje zaopatrzona w kapitał przez swoich założycieli i instytucje finansujące.
Corporate finance, czyli z własnej kieszeni
To podejście jest przeciwieństwem project finance. Nie ma tutaj odrębnej spółki, która zajmie się wyłącznie projektem. Realizacja inwestycji wpływa bezpośrednio na firmę, która ją realizuje. W przypadku corporate finance źródła finansowania pochodzą od spółki, która istnieje na rynku, ma swoją historię działalności, posiada zasoby i finanse.
Project i corporate finance w praktyce
W ramach project finance przeprowadza się inwestycje o dużym stopniu złożoności i wymagające dużych środków pieniężnych do ich zrealizowania. Do tej kategorii zalicza się projekty infrastrukturalne, często realizowane w partnerstwie publiczno-prawnym.
Na świecie przykłady inwestycji project finance to budowa np.:
- Eurotunelu,
- Disneylandu,
- linii kolejowych w USA,
- lotniska w Atenach,
- metra w Londynie,
- kanału Sueskiego.
Jako przykłady inwestycji polskich typu project finance można wymienić:
- budowę elektrociepłowni w Olsztynie,
- eksploatację złoża ropy pod Bałtykiem,
- budowę sieci światłowodowych,
- budowę gazoportu w Świnoujściu
- planowaną budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego.
Projekty w ramach corporate finance to te, które są realizowane wewnątrz firmy, bez pozyskiwania zewnętrznego źródła finansowania. Zazwyczaj chodzi o mniejsze, nieskomplikowane projekty, które firma jest w stanie samodzielnie przeprowadzić.
Przykładem inwestycji typu corporate finance są często projekty opracowania i wdrożenia nowego produktu wraz z linią technologiczną. Przedsiębiorstwo korzysta wówczas z własnych pracowników i ich doświadczenia, oraz wydziela na ten cel dodatkowe środki z bieżącej działalności. Istnieje ryzyko niepowodzenia projektu, ale zaangażowanie własnych zasobów zdecydowanie zmniejsza koszty w razie porażki.
Krótki przegląd różnic między project i corporate finance
Aby łatwiej pokazać cechy charakterystyczne obu podejść do finansowania inwestycji, warto skorzystać z poniższego zestawienia. Zawiera ono najistotniejsze cechy oraz korzyści project i corporate finance.
|
Cecha |
Project |
Corporate |
|
Ryzyko |
Ryzyko ponosi nie tylko inwestor, ale też instytucje zewnętrzne jak np. banki, które finansują projekt np. kredytem. |
Ryzyko inwestycji bezpośrednio wpływa na bieżącą działalność firmy. |
|
Przeniesienie części ryzyka inwestycyjnego na spółkę celową. |
||
|
Organizacja |
Skrojenie organizacji i procesów w nowej spółce pod potrzeby realizacji i prowadzenia przedsięwzięcia. |
Konieczność dostosowania struktur przedsiębiorstwa do realizacji nowego projektu wewnątrz organizacji. |
|
Zarządzanie |
Skomplikowane planowanie i projektowanie inwestycji, niezbędne pozyskanie analiz opłacalności, podatkowych, prawnych, itp. uwzględniających nie tylko samo przedsięwzięcie, ale i funkcjonowanie nowej spółki. |
Realizacja inwestycji oparta o sprawdzone i istniejące zasoby. |
|
Większy wpływ kredytodawców na realizację inwestycji i funkcjonowanie spółki celowej. |
Wykorzystanie dotychczasowego doświadczenia i relacji biznesowych. |
|
|
Wpływ na wynik finansowy |
Zaciągnięcie kredytu przez spółkę celową nie powoduje bezpośredniego wpływu na bilans i wyniki finansowe sponsora. |
Skutki finansowe nowego przedsięwzięcia i pozyskanie finansowania wpływają bezpośrednio na bilans inwestora. |
|
Finansowanie |
Elastyczne dostosowanie warunków finansowania do charakteru projektu. |
Problemy z dokładnym określeniem kosztów i wykorzystania zasobów, gdyż bieżąca działalność i inwestycja są nierozerwalnie powiązane. |
|
Zabezpieczenie |
Zabezpieczeniem są przyszłe przepływy pieniężne z projektu. |
W razie problemów lub braków można skorzystać z bezpośredniego wsparcia spółki, w ramach której projekt jest realizowany. |
Finansowanie zależy od specyfikacji inwestycji
Aby pozyskać kapitał do realizacji inwestycji, możemy wykorzystać szereg możliwości. Jednak najważniejszym argumentem przy wyborze źródeł finansowania pozostaje charakter inwestycji i specyfika branży. Każda z metod ma swoje wady i zalety, dlatego nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o finansowanie inwestycji. Tradycyjnie, najlepszą odpowiedzią na pytanie „Jak finansować inwestycje?” pozostaje stare, dobre „to zależy”. W kontekście realizacji inwestycji warto również pamiętać o konieczności przestrzegania przepisów podatkowych. Niekiedy projekt może wymagać przeprowadzenia szczegółowego rozliczenia inwestycji, które określi sposób kalkulacji podatków i optymalizacji finansowej, co może wpłynąć na ostateczne koszty inwestycji.
