Idea rentowności inwestycji
Przedsiębiorca podejmując racjonalną decyzję, czy dana inwestycja powinna zostać zrealizowana, czy też nie kieruje się przede wszystkim jej rentownością. W skrócie: generowane przez inwestycję efekty muszą przewyższać poniesione nakłady. Chociaż powyższe twierdzenie wydaje się zrozumiałe i proste, to praktyka pokazuje, że trafna ocena opłacalności inwestycji jest procesem bardzo trudnym.
Po stronie nakładów pojawią się kwestie związane z czasem i terminowością oraz ryzykiem podejmowanych decyzji. Z kolei zakładany efekt, korzyść jaka ma się pojawić w związku z realizacją inwestycji, staje się niepewna (czy uda się uzyskać planowaną cenę sprzedaży, jaki wpływ będą miały zmiany w otoczeniu?). Uwzględniając powyższe elementy otrzymujemy układ, którego właściwa ocena i analiza jest niezbędna przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
Podejmując racjonalną decyzję inwestycyjną musimy zmierzyć się z dwoma zagadnieniami:
- Porównywalność – żeby dało się porównać ze sobą niekiedy całkowicie różne kategorie zagadnień musimy sprowadzić je do wspólnego mianownika jakim jest pieniądz. Zarówno czas jak i ryzyko wymagają skwantyfikowania.
- Zmienność – analizujemy zdarzenia przyszłe, które będą podlegały zmianom i których efektu nie możemy być pewni. Im dłuższy czas trwania i więcej czynników składowych inwestycji tym większa zmienność i nieprzewidywalność efektu końcowego.
Dopiero uwzględnienie powyższych dwóch elementów w naszym procesie decyzyjnym pozwoli nam na trafne dobranie metody oceny inwestycji i prawidłową interpretację jej wyników.
Metody i zasady oceny opłacalności inwestycji
Ekonomia wskazuje dwie podstawowe grupy metod oceny inwestycji:
- Metody proste
- Metody złożone
Pierwsze z nich opierają się na relacji nakład – efekt, z uwzględnieniem elementu czasu. Metody złożone z kolei opierają się na stopie dyskontowej i biorą pod uwagę zmianę wartości pieniądza w czasie, inflację, a także ryzyko.
Metody złożone są bardziej precyzyjne i uwzględniają więcej elementów, które wpływają na inwestycję. Z kolei metody proste są dużo łatwiejsze, tańsze i szybsze do zastosowania. Podstawowe wskaźniki wykorzystywane w każdej z metod przedstawiono w załączniku.
Decyzje inwestycyjne w praktyce
Kiedy wybieramy metodę analizy i dokonujemy oceny opłacalności inwestycji warto kierować się kilkoma praktycznymi zasadami:
Przedstawiony sposób i metody oceny inwestycji mogą być bez przeszkód wykorzystywane w przedsiębiorstwach małych i średnich. Pamiętajmy o dostosowaniu podejścia nie tylko do wielkości firmy oraz czasu trwania przedsięwzięcia. Istotne elementy mające wpływ na ocenę inwestycji, a później jej realizację to również jej specyfika (budowa linii produkcyjnej i wdrożenie systemu IT), zmienność otoczenia (np. stabilność regulacji prawnych w branży) czy dostępność źródeł finansowania (np. możliwość pozyskania dotacji). Warto z wyprzedzeniem przenalizować ten złożony układ elementów, gdyż w praktyce może to pozwolić na uniknięcie poniesienia nieprzewidzianych strat, albo przyczynić się do jeszcze efektywniejszego wykorzystania danej inwestycji w procesie budowania wartości przedsiębiorstwa.
Analiza ryzyka inwestycyjnego
Jednym z kluczowych elementów procesu oceny opłacalności inwestycji jest analiza ryzyka inwestycyjnego, która pozwala zidentyfikować i oszacować potencjalne zagrożenia związane z realizacją danego przedsięwzięcia. Ryzyko inwestycyjne obejmuje szerokie spektrum czynników, takich jak zmienność rynku, niestabilność regulacyjna, wahania kursów walut czy nieprzewidziane opóźnienia w realizacji projektu. Dokładna analiza tych elementów umożliwia przygotowanie planu zarządzania ryzykiem, co zwiększa szanse na osiągnięcie założonych celów. W praktyce analiza ryzyka inwestycyjnego powinna być uwzględniona na każdym etapie projektu – od planowania po jego realizację – co pozwala na bieżące korygowanie działań i minimalizację potencjalnych strat.
Bibliografia:
Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, M. Sierpińska, T. Jachna, PWN, Warszawa 2007
Zarządzanie finansami. Podstawy teorii, J. Czekaj, Z. Dresler, PWN, Warszawa 2002
Rachunkowość zarządcza, A. Jaruga, A. Szychta, P. Kabalski, Wolters Kluwer Polska, 2010
W czym możemy pomóc?