Nowelizacja prawa budowlanego wprowadzona ustawą o zmianie ustawy – prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw z dnia 13 lutego 2020 roku (Dz.U. z 2020 r. poz. 471), która weszła w życie 19 września 2020 roku przynosi wiele zmian, stanowiących odpowiedź na oczekiwania inwestorów. Jedną z nich jest wprowadzenie rozwiązań, które w założeniu mają zwiększyć stabilności rozstrzygnięć podejmowanych w toku procesu inwestycyjno-budowlanego.
Realizację tego zamierzenia stanowi wprowadzenie do Prawa budowlanego art. 37b oraz art. 59h.
Art. 37b
- Nie stwierdza się nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 5 lat.
- W przypadku, o którym mowa w ust. 1, przepis art. 158 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio.
Art. 59h
Nie stwierdza się nieważności decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na użytkowanie stała się ostateczna. Przepis art. 158 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio.
W jakich przypadkach możliwe jest stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej?
Na pytanie odpowiada art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego.
Art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego
§ 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości;
2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;
3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco;
4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;
5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały;
6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą;
7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Co zmienia pojawienie się art. 37b oraz art. 59h w Prawie budowlanym?
Wskazać należy, że dotychczas Prawo budowlane nie określało terminu po upływie którego było niemożliwe stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Przed nowelizacją stwierdzenie nieważności omawianych decyzji, zgodnie z ogólnymi regułami określonymi w art. 156 Kodeksu postepowania cywilnego, mogło nastąpić w każdym czasie. Ograniczenie dotyczyły jedynie przypadków gdy
a) została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości;
b) dotyczy sprawy poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną albo sprawy, którą załatwiono milcząco;
c) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;
d) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
W opisanych przypadkach ograniczenie czasowe stwierdzenia nieważności wynosiło 10 lat od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia.
Opisywany stan prawny był niekorzystny z perspektywy interesów inwestora ponieważ nawet po upływie znacznego czasu od uprawomocnienia się decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o pozwoleniu na użytkowanie możliwe było stwierdzenie nieważności tych aktów.
Na skutek wprowadzenia do Prawa budowlanego art. 37b oraz art. 59h nie stwierdza się nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło 5 lat oraz nie stwierdza się nieważności decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, jeżeli upłynęło 5 lat od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na użytkowanie stała się ostateczna. Jednocześnie w związku z odpowiednim stosowaniem art. 156 § 2 Kodeksu postepowania administracyjnego gdy nie będzie możliwe stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o pozwoleniu na użytkowanie organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z powodu których nie stwierdził nieważności decyzji. Rozstrzygnięcie tego rodzaju nie wyeliminuje decyzji z obrotu prawnego jednak, będzie mogło stanowić podstawę do ewentualnych działań związanych z odszkodowaniem za wydanie wadliwego aktu.
Omawiane zmiany Prawa budowlanego ocenić należy pozytywnie ponieważ mają na celu zwiększenie trwałości decyzji administracyjnych, co wpłynie na poprawę sytuacji inwestorów.
