Skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego (WSA) jest istotnym instrumentem ochrony prawnej, umożliwiającym obywatelom oraz podmiotom prawnym kontrolowanie działań administracji publicznej poprzez zaskarżenie decyzji i działań organów administracyjnych, które mogą naruszać ich prawa lub interesy. To podstawowy środek prawny, który służy zapewnieniu sprawiedliwości w postępowaniach administracyjnych oraz kontroli zgodności decyzji administracyjnych z obowiązującym prawem.
Zgodnie z Ustawą o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skargę do WSA można wnieść po wyczerpaniu wszystkich dostępnych środków zaskarżenia w ramach postępowania administracyjnego, takich jak odwołanie od decyzji administracyjnej. Ustawa ta szczegółowo określa zasady i wymogi proceduralne dotyczące wnoszenia skargi, zakres spraw, które mogą być przedmiotem skargi, oraz prawa i obowiązki stron postępowania.
Przedmiotem skargi do WSA są nie tylko decyzje administracyjne, ale również inne akty oraz bezczynność i przewlekłość postępowania organów administracyjnych. Skarga może dotyczyć postanowień podlegających zażaleniu, aktów prawa miejscowego jednostek samorządu terytorialnego oraz terenowych organów administracji rządowej, pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanych w indywidualnych sprawach, a także innych aktów samorządu, które wpływają na prawa lub obowiązki podmiotów w sprawach z zakresu administracji publicznej.
W dalszej części artykułu omówione zostaną wszystkie kluczowe aspekty postępowania sądowo-administracyjnego, w tym szczegółowe wymogi proceduralne dotyczące składania skargi do WSA, rodzaje orzeczeń wydawanych przez sądy administracyjne oraz podstawowe zasady, na których opiera się postępowanie przed WSA.
Podstawy skargi do WSA
Podstawy skargi do WSA opierają się na określonych zarzutach wobec działania organów administracyjnych, które mogą naruszać prawa lub interesy skarżącego. Skarga musi być oparta na precyzyjnie sformułowanych podstawach, które pozwolą sądowi ocenić, czy doszło do naruszenia przepisów prawa przez organ administracyjny. Podstawy te mogą mieć różnorodny charakter, a najczęściej spotykane to:
- Zgodnie z 145 § 1 pkt 1 lit. a Ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (UPPSA), skarżący może podnieść zarzut naruszenia przepisów prawa materialnego, czyli przepisów regulujących kwestie merytoryczne dotyczące przedmiotu sprawy. Przykładem może być niewłaściwe zastosowanie przepisów podatkowych, błędna interpretacja norm prawa budowlanego lub naruszenie przepisów ochrony środowiska. Takie naruszenie zawsze wpływa na treść decyzji administracyjnej, co daje podstawy do jej zaskarżenia.
- Na podstawie 145 § 1 pkt 1 lit. c UPPSA, skarga do WSA może być również oparta na zarzucie naruszenia przepisów proceduralnych, które regulują sposób prowadzenia postępowania administracyjnego. Typowe przykłady obejmują brak zapewnienia stronie czynnego udziału w postępowaniu, nieudzielenie niezbędnych informacji, naruszenie zasad rzetelności i obiektywizmu, a także prowadzenie postępowania w sposób przewlekły lub bez zachowania określonych terminów (np. art. 10 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego – KPA).
Skarga może również dotyczyć przypadków, w których organ administracyjny korzystał z władzy dyskrecjonalnej w sposób nadmierny lub dowolny, bez uwzględnienia interesu skarżącego lub zasad proporcjonalności. Zgodnie z zasadami ogólnymi administracji publicznej (np. art. 8 i art. 9 KPA), nawet działania w ramach uznania administracyjnego powinny być prowadzone z poszanowaniem zasad sprawiedliwości i racjonalności.
W przypadku, gdy organ administracyjny nie podjął żadnych działań w sprawie lub prowadził postępowanie w sposób przewlekły, skarżący ma prawo wnieść skargę do WSA na podstawie art. 149 UPPSA. Skarga ta pozwala sądowi na wydanie orzeczenia zobowiązującego organ do podjęcia działań w określonym terminie. Dodatkowo, w przypadku nieprzestrzegania przez organ tego obowiązku, sąd może wymierzyć organowi grzywnę (na podstawie art. 154 § 6 UPPSA).
Skarga może również opierać się na zarzucie naruszenia zasad ogólnych postępowania administracyjnego, takich jak zasada równości stron, zasada proporcjonalności, zasada zaufania obywatela do państwa i zasada jawności. W przypadku naruszenia tych zasad skarżący ma prawo dochodzić sprawiedliwości przed sądem administracyjnym, wykazując, że sposób postępowania organu naruszał podstawowe reguły działania administracji publicznej.
Przekazanie skargi do WSA – termin
Co do zasady, przekazanie skargi do WSA odbywa się poprzez złożenie jej za pośrednictwem organu administracyjnego, który wydał zaskarżoną decyzję lub postanowienie. Oznacza to, że skargę do WSA należy złożyć bezpośrednio w organie administracyjnym , który wydał decyzję lub postanowienie naruszając interes prawny skarżącego. Skargi nie składa się bezpośrednio do sądu – organ administracyjny pełni rolę pośrednika w przekazaniu jej do WSA wraz z pełną dokumentacją sprawy. Taki sposób wniesienia skargi zapewnia, że sąd otrzyma wszystkie niezbędne dokumenty i będzie mógł rzetelnie ocenić sprawę.
Istotnym jest również, aby zachować odpowiednie terminy, gdyż ich niedotrzymanie może skutkować odrzuceniem skargi. Przekroczenie terminu spowododuje, że sąd odrzuci skargę bez jej merytorycznego rozpatrzenia, dlatego kluczowym jest przestrzeganie terminów.
1. Termin na złożenie skargi
Zasadniczo skarga do WSA powinna zostać wniesiona w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu decyzji, postanowienia lub innego aktu kończącego postępowanie administracyjne, zgodnie z art. 53 § 1 Ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (UPPSA).
2. Przekazanie skargi przez organ administracji
Po otrzymaniu skargi organ administracji, którego decyzja jest zaskarżona, ma obowiązek przekazać skargę wraz z pełną dokumentacją sprawy do WSA w terminie 30 dni od dnia jej wniesienia. Na podstawie art. 54 § 3 UPPSA, organ ten może również samodzielnie dokonać zmiany lub uchylenia decyzji, jeśli uzna skargę za zasadną. W przeciwnym razie jest zobowiązany do przekazania sprawy sądowi. Przekazanie skargi za pośrednictwem organu administracyjnego umożliwia WSA uzyskanie kompletnej dokumentacji niezbędnej do rozpatrzenia sprawy.
3. Skutki niedochowania terminu przez organ administracji
Jeśli organ administracji nie przekaże skargi do WSA w terminie, sąd ma prawo wezwać organ do natychmiastowego wykonania tego obowiązku. W sytuacji, gdy organ w dalszym ciągu nie wykonuje obowiązku, sąd może wymierzyć organowi grzywnę na podstawie art. 55 § 1 UPPSA.
4. Możliwość przywrócenia terminu do wniesienia skargi
W wyjątkowych sytuacjach, jeśli skarżący uchybił terminowi do wniesienia skargi z przyczyn niezależnych od niego, może złożyć wniosek o przywrócenie terminu. Zgodnie z art. 87 UPPSA, wniosek o przywrócenie terminu należy złożyć w ciągu 7 dni od ustania przyczyny uchybienia. Wraz z wnioskiem skarżący musi przedstawić powód uchybienia terminu oraz uprawdopodobnić, że opóźnienie wynikało z niezależnych od niego okoliczności.
Jak sporządzić skargę do WSA? Wymogi formalne i przykładowy wzór
Skarga do WSA musi spełniać określone wymogi formalne, aby mogła zostać przyjęta do rozpatrzenia. Niewłaściwie przygotowana skarga może skutkować wezwaniem do uzupełnienia braków formalnych, a w przypadku ich nieuzupełnienia – odrzuceniem skargi. Poniżej przedstawiono kluczowe elementy, które powinny znaleźć się w skardze do WSA wraz z przykładowym wzorem skargi.
Kluczowe elementy skargi do WSA:
Skarga powinna zawierać oznaczenie stron postępowania, czyli:
- imię i nazwisko lub nazwę skarżącego oraz adres do doręczeń,
- nazwę i adres organu administracji, którego decyzja jest zaskarżana.
W skardze należy wskazać, jaka decyzja lub postanowienie jest zaskarżane, podając jej datę oraz numer, jeśli taki jest nadany.
Skarga musi zawierać zarzuty wobec zaskarżonej decyzji lub postanowienia oraz ich uzasadnienie. Oznacza to, że skarżący powinien szczegółowo wyjaśnić, dlaczego uważa decyzję organu za niezgodną z prawem. W tej części należy odnieść się do:
- naruszenia przepisów prawa materialnego, lub
- naruszenia przepisów postępowania,
W skardze należy wskazać, czego skarżący oczekuje od sądu, np. uchylenia decyzji, stwierdzenia jej nieważności.
Skarga musi być podpisana przez skarżącego lub jego pełnomocnika. Jeżeli skarga jest składana przez pełnomocnika, należy dołączyć pełnomocnictwo.
Do skargi należy dołączyć:
- pełnomocnictwo (jeśli skarga jest składana przez pełnomocnika), wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej, oraz
- dowód uiszczenia wpisu od skargi.
Wniesienie skargi do WSA wiąże się z koniecznością uiszczenia wpisu od skargi. Wysokość opłaty zależy od charakteru sprawy, a jej brak może skutkować wezwaniem do uzupełnienia opłaty pod rygorem odrzucenia skargi.
Wzór Skargi do WSA
Poniżej przedstawiono przykładowy wzór skargi do WSA, który może posłużyć jako baza do sporządzenia własnej skargi.
Miejscowość, Data
Wojewódzki Sąd Administracyjny w [nazwa miasta]
Za pośrednictwem
Organu administracji [nazwa i adres]
Skarżący:
Jan Kowalski
ul. Przykładowa 1, 00-001 Warszawa
Organ administracji:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie
ul. Marszałkowska 100, 00-001 Warszawa
Skarga na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 1 stycznia 2023 r., nr 1234
Na podstawie art. 3 § 2 pkt 1, art. 50 § 1, art. 52 § 1 i 2, art. 53 § 1 i art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zaskarżam w całości na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie z dnia 1 stycznia 2023 r., nr 1234:
Zaskarżonej decyzji zarzucam naruszenie:
________________
np. naruszenie takiego i takiego przepisy poprzez takie i takie działanie / zaniechanie organu
Mając na względzie wskazane zarzuty, wnoszę o
o uchylenie zaskarżonej decyzji.
Uzasadnienie: …
Załączniki:
- Pełnomocnictwo wraz z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej (jeśli dotyczy),
- Dowód uiszczenia wpisu od skargi.
Podpis skarżącego/pełnomocnika skarżącego:
Jan Kowalski
Wpis od skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
Wniesienie skargi do WSA wiąże się z obowiązkiem uiszczenia wpisu od skargi, którego wysokość zależy od rodzaju i charakteru sprawy. Opłata ta stanowi niezbędny element formalny skargi – jej brak może skutkować wezwaniem skarżącego do jej uzupełnienia w określonym terminie. Niezastosowanie się do tego wezwania grozi odrzuceniem skargi przez sąd, co uniemożliwia rozpatrzenie sprawy.
Wysokość wpisu od skargi jest ustalana na podstawie przepisów regulujących koszty postępowania sądowo-administracyjnego i zależy od charakteru sprawy. Przykładowo:
- W sprawach skarg na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, egzekucyjnym i zabezpieczającym wpis ma charakter stały,
- W sprawach mających charakter sporu o należności pieniężne, wpis ma charakter stosunkowy, uzależniony od wartości przedmiotu zaskarżenia.
- Jeżeli skarga zostanie wniesiona bez uiszczenia wpisu, sąd wezwie skarżącego do jego uzupełnienia w wyznaczonym terminie. Brak opłaty stanowi brak formalny, który może skutkować odrzuceniem skargi, jeśli skarżący nie uiści opłaty mimo wezwania. W praktyce oznacza to, że sąd nie rozpocznie rozpatrywania sprawy bez potwierdzenia uiszczenia należności sądowej.
Przykłady i kwoty:
- Sprawy ze skarg na postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, egzekucyjnym i zabezpieczającym: Wpis stały w wysokości 100 zł.
- Sprawy ze skarg na decyzje określające w postępowaniu podatkowym: wpis stosunkowy uzależniony od wysokości należności pieniężnej objętej zaskarżonym aktem – w zależności od wartości przedmiotu zaskarżenia jest to 4, 3, 2 lub 1 % tej wartości – nie mniej niż 100 zł, nie więcej niż 100.000 zł.
Dalszy bieg postępowania i rodzaje wyroków WSA
Po złożeniu skargi, WSA przeprowadza wstępną ocenę, czy skarga spełnia wszystkie formalne wymogi i czy została wniesiona w wymaganym terminie. Jeśli spełnione są te warunki, WSA przystępuje do rozpatrzenia sprawy w ramach postępowania sądowo-administracyjnego. Proces ten polega na analizie zarzutów skargi oraz aspektów materialnoprawnych i proceduralnych postępowania administracyjnego. W wyniku tego postępowania WSA może wydać kilka typów wyroków, które mają różny wpływ na zaskarżoną decyzję lub postanowienie. Poniżej omówiono przykładowo możliwe rozstrzygnięcia, które może podjąć WSA:
1. Wyrok uchylający
Wyrok uchylający decyzję administracyjną jest wydawany, gdy sąd uzna, że decyzja organu została podjęta z naruszeniem prawa materialnego lub przepisów postępowania, co miało wpływ na jej treść. W wyniku takiego wyroku:
- Decyzja organu administracyjnego traci moc, a sprawa zostaje zwrócona do organu z obowiązkiem ponownego rozpatrzenia.
- Organ, rozpatrując sprawę ponownie, jest zobowiązany do przestrzegania wskazań sądu zawartych w uzasadnieniu wyroku, dotyczących sposobu zastosowania prawa i ewentualnych uchybień proceduralnych.
Przykład: WSA może uchylić decyzję, jeśli stwierdzi, że organ nie zapewnił stronie czynnego udziału w postępowaniu, co jest kluczowym naruszeniem proceduralnym.
2. Wyrok utrzymujący w mocy decyzję administracyjną
Wyrok utrzymujący w mocy decyzję administracyjną oznacza, że WSA uznał skargę za bezzasadną i stwierdził, że decyzja organu administracyjnego jest zgodna z prawem. W takim przypadku:
- Skarga zostaje oddalona, a decyzja pozostaje w mocy.
- Skarżący może wówczas złożyć skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), jeśli uzna, że wyrok WSA jest niezgodny z prawem.
Przykład: Jeżeli sąd uzna, że organ postępował zgodnie z przepisami i zasady postępowania zostały zachowane, skarga zostanie oddalona.
3. Stwierdzenie bezczynności organu administracji
W sprawach dotyczących bezczynności lub przewlekłości postępowania, WSA może również stwierdzić bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania, co oznacza, że organ nie podjął wymaganych działań w określonym czasie lub prowadził postępowanie w sposób przewlekły. W takim przypadku:
- zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;
- zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;
- stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.
Przykład: Jeśli skarżący wnosił o wydanie decyzji, a organ przez długi czas jej nie wydał, WSA może orzec, że doszło do bezczynności i nakazać organowi wydanie decyzji w ściśle określonym terminie.
Kolejne krok – zaskarżenie wyroku WSA
Jeśli strona nie zgadza się z wyrokiem WSA, może złożyć skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA). Skarga kasacyjna musi spełniać określone wymogi formalne i może być wniesiona wyłącznie z powodu istotnych naruszeń prawa materialnego lub procesowego.
Aby napisać skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA), należy spełnić określone wymogi formalne, wnieść odpowiedni wpis od skargi oraz prawidłowo sformułować jej treść. W naszej kancelarii zapewniamy kompleksowe wsparcie w sporządzaniu skarg do WSA, oferując pomoc w przygotowaniu dokumentów zgodnych z obowiązującymi przepisami prawa oraz doradztwo w zakresie przedstawienia odpowiednich zarzutów i uzasadnienia skargi.
