W aktualnym stanie prawnym procedura odwrócona została uregulowana dość oszczędnie w treści art. 24aa ust. 1 PZP, który stanowi, iż:
Zamawiający może, w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego, najpierw dokonać oceny ofert, a następnie zbadać, czy wykonawca, którego oferta została oceniona jako najkorzystniejsza, nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału w postępowaniu, o ile taka możliwość została przewidziana w specyfikacji istotnych warunków zamówienia lub w ogłoszeniu o zamówieniu.
Istotą procedury odwróconej jest to, że badanie i ocena ofert następuje przed weryfikacją, czy oferty zostały złożone przez wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu i niepodlegających wykluczeniu.
W nowym PZP procedura odwrócona została uregulowana bardziej szczegółowo w treści art. 139 nPZP, który to przepis dotyczy trybu przetargu nieograniczonego o wartości równej lub wyższej od progów unijnych. Przepis art. 139 ust. 1 nPZP stanowi, iż:
Zamawiający może najpierw dokonać badania i oceny ofert, a następnie dokonać kwalifikacji podmiotowej wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, w zakresie braku podstaw wykluczenia oraz spełniania warunków udziału w postępowaniu, o ile taka możliwość została przewidziana w SWZ lub w ogłoszeniu o zamówieniu.
JEDZ tylko od wykonawcy którego oferta jest najwyżej oceniona
Czymś zupełnie nowym jest przewidziane w treści art. 139 ust. 2 nPZP rozwiązanie, zgodnie z którym zamawiający może przewidzieć w SWZ, że będzie wymagał złożenia JEDZ wyłącznie od wykonawcy, którego oferta zostanie najwyżej oceniona. W konsekwencji wszyscy wykonawcy nie będą zobowiązani do złożenia tego oświadczenia wraz ze swoimi ofertami, a co za tym idzie ilość składanych dokumentów ulegnie znacznemu ograniczeniu.
Ponowne badanie i ocena ofert
Z kolei w ustępach 3 i 4 art. 139 nPZP ustawodawca sprecyzował co się dzieje w sytuacji, gdy wobec wykonawcy, którego oferta została oceniona najkorzystniej zachodzą podstawy wykluczenia, nie spełnia on warunków udziału w postępowaniu, albo nie składa niezbędnych podmiotowych środków dowodowych lub JEDZ – wówczas zamawiający dokonuje ponownego badania i oceny ofert pozostałych wykonawców, a następnie dokonuje kwalifikacji podmiotowej wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, w zakresie braku podstaw wykluczenia oraz spełniania warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający kontynuuje „do skutku” taką procedurę ponownego badania i oceny ofert, a zatem do momentu wyboru najkorzystniejszej oferty albo unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia.
Procedura odwrócona tylko powyżej progów
Co ważne, procedura odwrócona, uregulowana w art. 139 nPZP, nie ma zastosowania do postępowań o wartości poniżej progów unijnych prowadzonych w trybie podstawowym. W myśl bowiem art. 266 nPZP, zamawiający publiczni przygotowujący i przeprowadzający postępowania o udzielenie zamówień klasycznych o wartości mniejszej niż progi unijne, nie stosują m.in. przepisów art. 132–188 nPZP, a zatem także regulującego procedurę odwróconą art. 139 nPZP.
Powyższe powoduje, że procedura odwrócona w postępowaniu prowadzonym w trybie podstawowym nie ma zastosowania.
