Instytucja wadium została kompleksowo uregulowana w nowej ustawie PZP 2021 w przepisach art. 97-98 nPZP. Zarówno w postępowaniach o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, jak i tych, których wartość plasuje się poniżej progów unijnych, żądanie wadium stanowi uprawnienie zamawiającego, a nie jego obowiązek. Z wadium najczęściej będą rezygnować ci zamawiający, którzy prowadzą powtarzające się zmówienia i znają dobrze krąg wykonawców ubiegających się o ich realizację. O kluczowych zmianach w zakresie wadium pisaliśmy już w tej publikacji “Zmiany w zakresie wadium w nowym PZP 2021“.
Nowa ustawa w sposób wyczerpujący reguluje katalog sytuacji, w których zamawiający zobowiązany jest zwrócić wadium. Sytuacje te dzielą się na takie, kiedy gospodarz postępowania zwraca wadium z własnej inicjatywy oraz na takie, gdy działa na wyraźny wniosek wykonawcy.
W myśl art. 98 ust. 1 nPZP
Zamawiający zwraca wadium niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia wystąpienia jednej z okoliczności:
1) upływu terminu związania ofertą;
2) zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego;
3) unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia, z wyjątkiem sytuacji gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia.
Z kolei ust. 2 art. 98 nPZP przewiduje sytuacje, gdy wykonawca, który chce odzyskać wadium na wcześniejszym etapie postępowania, może skierować w tym zakresie wniosek do zamawiającego, stanowiąc, że:
Zamawiający, niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku zwraca wadium wykonawcy:
1) który wycofał ofertę przed upływem terminu składania ofert;
2) którego oferta została odrzucona;
3) po wyborze najkorzystniejszej oferty, z wyjątkiem wykonawcy, którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza;
4) po unieważnieniu postępowania, w przypadku gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia.
Wadium należy zwrócić niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni
Ustawodawca określił też termin zwrotu, który w obu sytuacjach powinien nastąpić niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 7 dni od wystąpienia okoliczności obligujących zamawiającego do zwrotu wadium z urzędu bądź od złożenia wniosku przez wykonawcę.
Skutki złożenia wniosku o zwrot wadium
Co ważne, złożenie wniosku o zwrot wadium przez wykonawcę skutkuje tym, że traci on prawo do korzystania ze środków ochrony prawnej, a zatem nie będzie już uprawniony do złożenia odwołania od czynności lub zaniechań zamawiającego, oraz powoduje rozwiązanie stosunku prawnego z wykonawcą.
Warto także pamiętać, że w myśl art. 226 ust. 1 pkt 14 nPZP:
Zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli wykonawca nie wniósł wadium, lub wniósł w sposób nieprawidłowy lub nie utrzymywał wadium nieprzerwanie do upływu terminu związania ofertą lub złożył wniosek o zwrot wadium w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2 pkt 3.
