Prewencyjna kontrola trzeźwości niebawem w Kodeksie Pracy

Przepisy dotyczące prewencyjnej kontroli trzeźwości oraz kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu już niedługo na stałe powinny pojawić się w Kodeksie Pracy. Niestety, etap prac legislacyjnych nad tym projektem ustawy zatrzymał się w dniu 7 lipca 2022 r. na I czytaniu sejmowym. Pojawiają się jednak głosy, że jeszcze w bieżącym roku ustawa o zmianie ustawy – Kodeks Pracy oraz niektórych innych ustaw może wejść w życie. 

Jak wynika z uzasadnienia rządowego projektu, potrzeba wprowadzenia projektowanych zmian wynika z konieczności wyjścia naprzeciw uzasadnionym potrzebom pracodawców (ale też pracowników) poprzez określenie podstaw prawnych umożliwiających wprowadzenie ww. kontroli.

Szczegółowe zasady projektowanych zmian

Projekt zmian do Kodeksu Pracy zakłada, że pracodawca zyska nowe uprawnienia i tym samym będzie mógł wprowadzić w zakładzie pracy kontrolę trzeźwości swoich pracowników, a także kontrolę pracowników na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu. Powyższe działanie pracodawcy uważa się za dopuszczalne, jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony:

  1. życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub
  2. mienia pracodawcy.

Z powyższego wynika zatem, że kontrolą tą nie mogą być objęci wszyscy pracownicy zakładu pracy, a tylko tacy, których praca może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników lub osób trzecich, a także mienia pracodawcy.

Kontrola trzeźwości lub na obecność środków działających podobnie do alkoholu będzie przeprowadzona przez pracodawcę na podstawie zasad określonych w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Kontrola będzie mogła ograniczać się wyłączenie do grup pracowników, które zostały wskazane w regulacjach wewnętrznych pracodawcy. Kontrola obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie. 

W sytuacji, gdy badanie wykaże obecność alkoholu lub innego środka działającego podobnie do alkoholu w organizmie pracownika, pracodawca ma obowiązek nie dopuszczenia takiego pracownika do pracy. Wówczas, na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy – badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (najczęściej Policja). 

Możliwa kontrola zleceniobiorców

Naturalnie, powyższe zasady kontrolowania w zakresie obecności w organizmie alkoholu i środków działających podobnie do alkoholu będą mogły być stosowane odpowiednio do zleceniobiorców oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i wykonujących pracę na tzw. „kontrakcie”. 

Podsumowanie

Obowiązek zachowania szeroko rozumianej trzeźwości w pracy niewątpliwie należy do podstawowych obowiązków pracowniczych. 

Dotychczas, możliwość i sposób przeprowadzenia badania na obecność alkoholu (wyłącznie), określa szczątkowo art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 r. – o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Niemniej, i w tym przypadku – badanie stanu trzeźwości może przeprowadzić jedynie organ powołany do ochrony porządku publicznego, zaś zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe. Należy zaznaczyć, że w orzecznictwie pojawiały się także głosy, że wykonywanie pewnych rodzajów prac może uzasadniać nałożenie na pracownika obowiązku poddania się profilaktycznym badaniom trzeźwości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2018 r., sygn. akt II PK 199/17, opubl. Legalis).

Dzięki projektowanym zmianom, pracodawcy wprost zyskają bezpośrednią podstawę prawną do wprowadzenia w swoim zakładzie pracy prewencyjnej kontroli trzeźwości lub kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Powyższe należy ocenić korzystnie z punktu szeroko rozumianego bezpieczeństwa zarówno pracowników, jak i pracodawców, a także osób trzecich, którym może przydarzyć się kontakt z wykonywaną pracą przez danego pracownika.

Masz pytania?

SKONTAKTUJ SIĘ Z EKSPERTEM

Warning: Undefined variable $category in /home/users/gjip/public_html/gjw_new/wp-content/themes/GJW/single-blog.php on line 105
  • Paulina Meller-KmiecikRadca Prawny+48 669 66 44 99paulina.meller-kmiecik@gjw.pl