Obowiązek udzielenia informacji publicznej przez dystrybutora energii elektrycznej

TEZA:
Bez względu na fakt, czy przedsiębiorstwo energetyczne wykonuje zadania w zakresie produkcji energii, czy jej dystrybucji albo sprzedaży, mimo że zadania te zostały odrębnie ujęte w znowelizowanej ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, takie przedsiębiorstwo winno być traktowane jako wykonujące zadania publiczne w rozumieniu u.d.i.p.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 9 października 2013 r. sygn. akt II SAB/Gd 88/13, zobowiązał […] S.A. z siedzibą w G. do rozpoznania wniosku E. N. i Z. N. z dnia 5 grudnia 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej w terminie 14 dni od daty doręczenia prawomocnego wyroku. Jednocześnie Sąd stwierdził, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa oraz zasądził od […] S.A. z siedzibą w G. na rzecz skarżących zwrot kosztów postępowania sądowego.

E. N. i Z. N żądali od […] S.A. z siedzibą w G. udostępnienia kserokopii wszystkich ewentualnych decyzji stanowiących podstawę lokalizacji i budowy na ich działkach linii elektroenergetycznych. Następnie pismem z dnia 23 stycznia 2013 r. złożyli do  WSA w Gdańsku skargę na bezczynność […] S.A. Oddział w G., zarzucając, że strona przeciwna nie udostępniła im informacji publicznej zawartej we wniosku oraz nie rozpoznała ich wniosku w inny sposób przewidziany w Ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej[1]. Skarżący stwierdzili również, że dystrybucja energii elektrycznej i inne zadania wykonywane przez przedsiębiorstwo energetyczne są „zadaniami publicznymi”. Żądanie udostępnienia decyzji stanowiących podstawę lokalizacji i budowy linii energetycznych dotyczy więc „sprawy publicznej” i nakłada na przedsiębiorstwo obowiązek udzielenia przedmiotowej informacji. Skarżący do dnia sporządzenia skargi nie otrzymali dokumentów w żądanej formie, ani rozstrzygnięcia w sprawie odmowy udostępnienia informacji publicznej, czy też w sprawie umorzenia postępowania o udostępnienie informacji publicznej.

W ocenie […] S.A. z siedzibą w G. po wprowadzeniu w życie Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/54/WE z dnia 26 czerwca 2003 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylającej dyrektywę 96/92/WE, obowiązującej od 2007 r. nastąpiło rozdzielenie usług sprzedaży i usług dystrybucji energii elektrycznej. Na gruncie obecnych uregulowań istnieje instytucja „sprzedawcy z urzędu”, który wyznaczony jest przez Urząd Regulacji Energetyki celem zawarcia umów kompleksowych z odbiorcami. Takim sprzedawcą jest […] S.A. Tylko w przypadku tej spółki można mówić o wykonywaniu zadań publicznych. Natomiast […] S.A. jedynie dostarcza energię elektryczną w ramach umowy o świadczenie usług dystrybucji. […] S.A. nie wykonuje zadań publicznych i nie dysponuje mieniem państwowym, komunalnym oraz należącym do sektora finansów publicznych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. Ponadto, nie jest spółką prawa handlowego, w której Skarb Państwa ma ponad 50% akcji w kapitale zakładowym (Skarb Państwa posiada jedynie ok. 82% akcji w kapitale zakładowym spółki […] S.A., która jest większościowym akcjonariuszem […] S.A.). Zatem […] S.A. nie jest w ogóle podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznej.

W ocenie WSA w Gdańsku, w myśl art. 4 ust. 1 u.d.i.p. zobowiązanymi do udostępnienia informacji publicznej oprócz organów władzy publicznej są również podmioty wykonujące zadania publiczne, niebędące organami władzy publicznej. W świetle art. 3 pkt 25 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059), […] S.A. z siedzibą w G. – jako operator systemu dystrybucyjnego, jest przedsiębiorstwem energetycznym, a więc przedsiębiorstwem zajmującym się dystrybucją paliw gazowych lub energii elektrycznej. WSA zwrócił też uwagę, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 25 lipca 2006 r. sygn. akt P 24/05)[2] podkreślił, że dostęp do zasobów energetycznych ma podstawowe znaczenie z punktu widzenia istnienia społeczeństwa i poszczególnych jednostek, suwerenności i niepodległości państwa a także zapewnienia wolności oraz praw człowieka i obywatela. WSA w Gdańsku powołują się na orzecznictwo NSA stwierdził, że obowiązki operatora systemu dystrybucyjnego wymienia art. 9c ust. 3 ustawy – Prawo energetyczne i z pewnością działalność przedsiębiorstwa energetycznego w tym zakresie dotyczy spraw publicznych w rozumieniu art. 4 u.d.i.p. Zawarte w tym przepisie sformułowanie „zadania publiczne” jest pojęciem szerszym od „zadań władzy publicznej”. Określenia te różnią się przede wszystkim zakresem podmiotowym, bowiem zadania władzy publicznej mogą być realizowane przez organy tej władzy lub podmioty, którym zadania te zostały powierzone w oparciu o konkretne unormowania ustawowe. Pojęcie „zadanie publiczne” zawarte w art. 4 u.d.i.p., zamiast pojęcia „zadanie władzy publicznej” użytego w art. 61 Konstytucji RP, pomija element podmiotowy i oznacza, że zadania publiczne mogą być wykonywane przez różne podmioty niebędące organami władzy i bez konieczności przekazywania tych zadań[3].

NSA rozpatrując skargę kasacyjną w wyroku z dnia 1 października 2014 r.[4] uznał, że przepis art. 4 ust. 1 u.d.i.p. do podmiotów zobowiązanych zalicza również inne podmioty wykonujące zadania publiczne, których przykładowe wyliczenie zawierają punkty od 1 do 5. Spółka Akcyjna […] w G. podlega tej regulacji, gdyż jest ona osobą prawną, w której Skarb Państwa ma pozycję dominującą. Jeżeli bowiem przyjąć, że 100 % akcji posiada w niej […] S.A., w której większościowym udziałowcem jest Skarb Państwa dysponujący 82% udziałów, to w takim samym ułamku jest on współwłaścicielem pierwszej ze spółek. Posiada więc pozycję dominującą w rozumieniu art. 4 pkt 10 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.). W judykaturze przyjmuje się, że udział Skarbu Państwa przekraczający 40 % w spółce akcyjnej pozwala na przypisanie mu takiej cechy[5] Niezależnie od tego w orzecznictwie sądów administracyjnych powszechnie akceptowany jest pogląd, że przedsiębiorstwa energetyczne należą do kategorii podmiotów wykonujących „zadania publiczne” w rozumieniu art. 4 ust. 1 u.d.i.p. oraz że powyższe pojęcie ma szersze znaczenie od zwrotu „zadania władzy publicznej” zawartego w art. 61 Konstytucji RP. Jeżeli zadania danego podmiotu mają na celu zaspokojenie powszechnych potrzeb obywateli i są istotne z punktu widzenia celów państwa, to nie podobna odmówić im przymiotu zadań publicznych (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lipca 2006 r. sygn. akt P 24/05 i wyroki NSA z dnia 18 sierpnia 2010 r., sygn. akt I OSK 851/10 oraz z dnia 15 października 2013 r. sygn. akt I OSK 830/13). A skoro tak, to bez względu na fakt, czy przedsiębiorstwo energetyczne wykonuje zadania w zakresie produkcji energii, czy jej dystrybucji albo sprzedaży, mimo że zadania te zostały odrębnie ujęte w znowelizowanej ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, takie przedsiębiorstwo winno być traktowane jako wykonujące zadania publiczne w rozumieniu u.d.i.p.

Z powyższych względów skarga kasacyjna została oddalona.

opr. dr Anna Trela


[1] Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.- dalej „u.d.i.p.”

[2] OTK-A 2006/7/87, Dz.U.2006/141/1012, Lex nr 198687.

[3] Wyrok Naczelny Sąd Administracyjny z dnia 18 sierpnia 2010 r., sygn. akt I OSK 851/10.

[4] Sygn. akt. I OSK 218/14.

[5] Por. wyroki NSA z dnia 9 sierpnia 2011 r. sygn. akt I OSK 877/11 i z dnia 18 października 2013 r. sygn. akt I OSK 1680/13.

Masz pytania?

SKONTAKTUJ SIĘ Z EKSPERTEM

Warning: Undefined variable $category in /home/users/gjip/public_html/gjw_new/wp-content/themes/GJW/single-blog.php on line 105
  • Paulina Meller-KmiecikRadca Prawny+48 669 66 44 99paulina.meller-kmiecik@gjw.pl