Zamawiający na potrzeby udzielania zamówień publicznych o szczególnych cechach może wykorzystywać różnego rodzaju oznakowania (etykiety). PZP nie daje jednak odpowiedzi na pytanie, co należy rozumieć pod pojęciem „zamówień o szczególnych cechach”. Warto w tym zakresie sięgnąć do treści dyrektyw unijnych 2014/24/UE oraz 2014/25/UE, które stanowiąc o etykietach odwołują się do zamówień o cechach środowiskowych, społecznych lub innych.
Czym w praktyce jest oznakowanie? Pod pojęciem tym należy rozumieć wszelkie zaświadczenia, poświadczenia lub inne dokumenty, potwierdzające, że dany obiekt budowlany, produkt, usługa, proces lub procedura spełniają określone wymogi. Jako przykładowe etykiety odnoszące się do aspektów społecznych i środowiskowych należy wymienić oznakowania takie jak Ecolabel wskazujące na produkcję ekologiczną, Fairtrade – dotyczące społecznych standardów produkcji, czy też etykiety oznaczające zużycie energii poszczególnych produktów.
Zamawiający ma przy tym możliwość korzystania z oznakowania nie tylko na potrzeby dokonywania opisu przedmiotu zamówienia, ale również określenia kryteriów oceny ofert czy też szczególnych warunków odnoszących się do etapu realizacji zamówienia.
Zamawiający nie posiada jednak zupełnej dowolności przy korzystaniu z etykiet. Zgodnie bowiem z art. 30a ust. 1 PZP wymagania dotyczące oznakowania mogą dotyczyć wyłącznie tych kryteriów, które są związane z przedmiotem zamówienia, oraz są odpowiednie dla określenia cech robót budowlanych, dostaw lub usług będących jego przedmiotem.
W praktyce oznacza to, że nie można żądać oznakowania dotyczącego cech czy wymogów, ponad te, które mają charakteryzować przedmiot lub usługę nabywaną przez podmiot zamawiający. Podobnie nie można żądać określonej etykiety, jeżeli przedmiot zamówienia ma spełniać jedynie niektóre z wymagań danego oznakowania. W takiej sytuacji możliwe jest odwołanie się do tych specyficznych wymagań, a nie całego oznakowania.
Nadto samo oznakowanie i proces jego uzyskiwania muszą spełniać takie cechy, które gwarantują, że możliwe będzie otrzymanie etykiety przez wszystkie podmioty spełniające dane wymagania. Między innymi oznakowanie powinno być oparte na obiektywnie możliwych do sprawdzenia i niedyskryminujących kryteriach, dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron, a warunki i zasady jego przyznawania powinny być ustalone w drodze otwartej i przejrzystej procedury. Natomiast wymagania dotyczące oznakowania muszą być ustalane przez podmiot trzeci, na który wykonawca nie ma decydującego wpływu.
Należy pamiętać, że zamawiający wymagając od wykonawców dysponowania określonym oznakowaniem powinien każdorazowo dopuścić oznakowanie równoważne do wymaganego, zgodnie z treścią art. 30a ust. 3 PZP.
