Jakiś czas temu, przedstawiłam Państwu wpis na temat dochodzenia zapłaty przez pracowników Podwykonawcy u Inwestora [patrz: Dochodzenie zapłaty przez pracowników Podwykonawcy u Inwestora – case study]. Obowiązujące regulacje nie są doskonałe, zatem wszelkie próby ich modyfikacji spotkać powinny się z uznaniem ze strony podmiotów procedury inwestycyjnej. Zmiany jakie chce zaproponować Minister Sprawiedliwości, mają uchronić Podwykonawców, którzy coraz częściej stają się ofiarą oszustwa. Jak wskazał:
„Chcemy zaproponować rozwiązania, które raz na zawsze ukrócą bezkarność i oszukańcze praktyki, których ofiarą padają podwykonawcy robót drogowych w Polsce. Ujawniane w mediach przypadki wielokrotnie kończyły się dramatami niewielkich firm budowlanych, ich bankructwem, upadłością, czasami dramatami rodzinnymi, a nawet zdarzyło się samobójstwo. Beneficjentem, który na tym korzystał, była wielka korporacja, z reguły zagraniczna, która zyskiwała gigantyczne pieniądze hojnie wypłacane przez polski Skarb Państwa […]” .
Jaki pomysł na zmianę?
Sama zmiana opierać ma się na wprowadzeniu:
- Obligatoryjnego rachunku powierniczego – tzw. „drogowy rachunek powierniczy” – z pierwszych doniesień Ministerstwa przyrównać go można do rachunków powierniczych wprowadzonych ustawą z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1468). Wykonawcy wyłonieniu do realizacji na zlecenie GDDKiA inwestycji drogowych zobligowani będą do utworzenia „drogowego rachunku powierniczego”, z którego za poszczególne zrealizowane etapy inwestycji będą im wypłacane środki pieniężne. Wypłata nastąpi dopiero w momencie uregulowania należności z ich podwykonawcami, pod warunkiem otrzymania zaświadczenia inspektora budowlanego o zakończeniu kolejnego etapu prac.
- Zaświadczenia o zgodności robót z umową – wydawane przez Inspektora Nadzoru Budowlanego – tzw. zaświadczenie drogowe.
- Komisji Inwestycji Drogowych – która ma odciążyć sądy, wspomóc podwykonawców i usprawnić dochodzenie swoich praw – postępowanie przed Komisją ma trwać 14 dni. Odwołanie od decyzji KID trafiać będzie do sądów administracyjnych
- Kar umownych za nadużycia przy strategicznych inwestycjach drogowych – przewidziano m.in. karę do 3 lat więzienia za wykorzystywanie przymusowego położenia podwykonawcy, czy kara grzywny za nieprzedstawienie inspektorowi budowlanemu wymaganych ustawą dokumentów.
Pierwsze odczucia
Sam pomysł związany z ochroną podwykonawców nie jest zły, jednak sposób w jaki został przedstawiony pozostawia wiele do życzenia. Zgodzić należy się z tym, że zmiany są potrzebne. Jednak sam problem nie odnosi się wyłącznie do „nieuczciwości” Generalnych Wykonawców. Oprócz podejścia stricte nastawionego na uszczelnianie przepływów pieniężnych, warto skupić się również na relacjach jakie zachodzą pomiędzy GDDKiA a GW. Wydaje się, iż zmiany te mają na celu w szczególności ochronę interesu Skarbu Państwa przed ewentualnymi podwójnymi płatnościami w zw. z solidarną odpowiedzialnością określoną w art. 6471 k.c. Rozwiązanie to owszem może pomóc chronić najsłabsze strony procedury inwestycyjnej ale również ma się przysłużyć zabezpieczeniu statio fisci przed ewentualną stratą finansową.
Szerszy komentarz do projektowanych zmian – już wkrótce.
