W toku postępowania dowodowego przed KIO zarówno strony jak i uczestnicy postępowania odwoławczego wskazują dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Dowody takie w celu poparcia swoich twierdzeń lub odparcia twierdzeń strony przeciwnej można przedstawiać aż do zamknięcia rozprawy.
Przed Izbą, podobnie jak w postępowaniu sądowym, dowodami są w szczególności dokumenty, zeznania świadków czy opinie biegłych. Niejednokrotnie strony przedstawiają również opinie prywatne, sporządzone przez różnego rodzaju instytuty czy ekspertów, w tym także tych wpisanych na listę biegłych sądowych. Jakie jest znaczenie takich opinii w postępowaniu dowodowym?
Opinia prywatna a opinia biegłego
Przede wszystkim opinię prywatną należy odróżnić od opinii sporządzanej przez biegłego powołanego przez KIO. Przepis art. 190 ust. 4 PZP stanowi, że Izba może powołać biegłego spośród osób wpisanych na listę biegłych sądowych prowadzoną przez prezesa właściwego sądu okręgowego, jeżeli ustalenie stanu faktycznego sprawy wymaga wiadomości specjalnych. To właśnie konieczność wykorzystania wiadomości specjalnych posiadanych przez biegłego determinuje zasadność dopuszczenia takiego dowodu przez Izbę. Podobnie kwestię tę reguluje nowe PZP 2021 przewidując, w art. 539 ust. 1 nPZP, że: Izba może powołać biegłego spośród osób wpisanych na listę biegłych sądowych albo spoza tej listy, jeżeli ustalenie stanu faktycznego sprawy wymaga wiadomości specjalnych. Dowód z opinii biegłego następuje zatem zawsze po powołaniu biegłego przez Krajową Izbę Odwoławczą.
Natomiast prywatne opinie i ekspertyzy, sporządzone nawet przez osoby i instytucje posiadające wiedzę specjalistyczną, nie stanowią tego typu dowodów. Z uwagi na to, że opinia prywatna opracowana na zlecenie strony nie ma przymiotu opinii biegłego to należy ją traktować jedynie jako wzmocnienie stanowiska strony, która dla jego uwiarygodnienia odwołuje się do autorytetu eksperta czy specjalisty z danej dziedziny. Opinia prywatna stanowi zatem część argumentacji faktycznej przytaczanej przez stronę sporu.
Jak wskazuje się w orzecznictwie: Opinię prywatną uznać należy jedynie dowód tego, że osoba lub osoby, które ją podpisały wyraziły zawarty w niej pogląd, nie korzystają one natomiast z domniemania zgodności z prawdą zawartych w niej twierdzeń (por. wyrok KIO z dnia 22.05.2020 r., sygn. akt KIO 342/20). Co ważne, taki dowód nie może mieć charakteru przesądzającego o zasadności zarzutu odwołania. W kontekście opinii prywatnych nie można bowiem wykluczyć swoistego “dopasowywania” opinii prywatnej do potrzeb zlecającego czy motywu finansowego (skoro zlecono komuś wykonanie za wynagrodzeniem stosownego opracowania w określonym celu, zleceniobiorca może czuć się w obowiązku wykonać zamówienie, by cel ten został osiągnięty).
Czy warto zatem korzystać w toku postępowania odwoławczego z opinii i ekspertyz prywatnych? Z pewnością w niektórych stanach faktycznych tak, zwłaszcza w takich, gdzie potrzebne jest wytłumaczenie zawiłych kwestii technicznych „piórem” fachowca.
