Na kanwie niedawnego postępowania w przedmiocie wyłonienia wykonawcy usług odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych, KIO1 analizowała zasadność zastosowania przez zamawiającego kryterium oceny ofert w postaci terminu na zorganizowanie i uruchomienie punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK).
Kryterium oceny ofert
Wykonawcy zarzucili zamawiającemu, że określił kryteria oceny ofert w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców oraz proporcjonalności, a także preferował wyłącznie dotychczasowego wykonawcę usług. W stanie faktycznym sprawy zamawiający określił jako pozacenowe kryterium oceny ofert między innymi termin utworzenia i uruchomienia PSZOK – 20%. Przewidział przy tym, że przyzna wykonawcy 20 punktów w tym kryterium oceny ofert, jeśli wykonawca utworzy i uruchomi PSZOK na dzień podpisania umowy, 10 punktów jeśli wykonawca utworzy i uruchomi PSZOK w terminie do 30 dni od dnia podpisania umowy. Za utworzenie i uruchomienie PSZOK w czasie dłużnym niż 30 dni (maksymalnie do 60 dni) od podpisania umowy wykonawca miał otrzymać 0 punktów.
Odwołujący argumentowali, że termin jest nierealny i żaden inny wykonawca niż dotychczasowy nie będzie w stanie uzyskać 20 punktów za utworzenie i uruchomienie PSZOK dzień podpisania umowy już z uwagi na same terminy administracyjne związane z uzyskaniem właściwych decyzji i pozwoleń.
Równe traktowanie wykonawców i uczciwa konkurencja wiążą zamawiającego
Rozpoznając sprawę Izba stwierdziła, że punktowany przez zamawiającego termin zorganizowania i uruchomienia PSZOK nie jest możliwy do dotrzymania przez uczestników postępowania o udzielenie zamówienia, za wyjątkiem aktualnego wykonawcy tej usługi, który już PSZOK posiada. KIO wskazała, że choćby uzyskanie zezwolenia w trybie ustawy o odpadach, wymaga, zgodnie z art. 42 ust. 4a pkt 4 ustawy o odpadach, załączenia tytułu prawnego do nieruchomości. Aby uzyskać zezwolenie, wykonawca musi zatem poczynić znaczne nakłady organizacyjne i finansowe, aby uzyskać wymagany dokument. W ocenie Izby ustanowienie kryterium oceny w taki sposób, który powoduje, że dotychczasowy wykonawca już w chwili przystąpienia do postępowania to kryterium spełnia w najwyższy sposób, podczas gdy pozostali wykonawcy nie mają szans na dotrzymanie nawet najdłuższego wymaganego terminu, jest naruszeniem zasady równego traktowania wykonawców, uczciwej konkurencji oraz proporcjonalności.
Prowadząc postępowanie o udzielenie zamówienia należy pamiętać, że postawione kryteria oceny ofert winny służyć wyborowi wykonawcy, który w lepszy sposób niż inni będzie wykonywał zamówienie. Kryteria te oczywiście nie muszą umożliwiać wszystkim wykonawcom zainteresowanym udziałem w postępowaniu uzyskanie maksymalnej liczby punktów, jednakże swoboda zamawiającego w ustalaniu kryteriów nie jest nieograniczona. Każdorazowo zamawiający musi bowiem zapewnić przeprowadzenie postępowania i wybór najkorzystniejszej oferty z poszanowaniem zasady uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców oraz zasady proporcjonalności.
1 Wyrok KIO z dnia 19 października 2020 r., sygn. akt: KIO 2041/20, KIO 2073/20 KIO 2077/20
