Wniesienie przez wykonawcę odwołania skutkuje obowiązkiem zamawiającego wstrzymania się z zawarciem umowy w sprawie udzielenia zamówienia, do czasu rozstrzygnięcia przez Izbę postępowania odwoławczego tj. do momentu ogłoszenia wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze.
Zakaz ten ma przede wszystkim na celu ochronę uczestników postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, a jego naruszenie skutkować może unieważnieniem umowy na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 3 PZP. Zgodnie z powyższym przepisem umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający zawarł umowę z naruszeniem przepisu art. 183 ust. 1 PZP jeżeli uniemożliwiło to Izbie uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy.
Należy jednak mieć na uwadze, że zakaz zawarcia umowy przed ogłoszeniem orzeczenia Izby nie ma charakteru bezwzględnego i w pewnych sytuacjach Izba może go uchylić. Będzie tak gdy niezawarcie umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego, w szczególności w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa państwa, przewyższające korzyści związane z koniecznością ochrony wszystkich zagrożonych interesów. Izba może uchylić zakaz zawarcia umowy na wniosek zamawiającego, który może zostać złożony także przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.
Zamawiający w takim wniosku powinien wykazać negatywne skutki dla interesu publicznego, natomiast w gestii Izby leży ocena, czy te skutki przeważają nad potrzebą ochrony interesów wykonawców.
W orzecznictwie można znaleźć następujące przykłady, gdy konieczność ochrony interesu publicznego przewyższa interesy uczestników postępowania:
– w postanowieniu KIO z dnia 10 maja 2017 r., sygn. akt. KIO/W 10/17, za negatywne skutki dla interesu publicznego przeważające nad interesem wykonawców uznano brak zabezpieczenia higieniczno-sanitarnego poligonu dla ponad 2000 osób;
– w postanowieniu KIO z dnia 25 maja 2017 r., sygn. akt. KIO/W 11/17 wskazano jako negatywny skutek dla interesu społecznego brak zapewnienia żywienia specjalistycznego dla podopiecznych domu pomocy społecznej, dla których warunki bytowe zapewnia wyłącznie zamawiający;
– w postanowieniu KIO z dnia 30 maja 2017 r., sygn. akt. KIO/W 12/17 uznano, iż brak zapewnienia mieszkańcom odbioru odpadów komunalnych powstających na terenach ich nieruchomości stanowi negatywy skutek dla interesu publicznego, powodujący zasadność uchylenie zakazu zawarcia umowy.
Jak widać z powyższych przykładów, uchylenie zakazu zawarcia umowy nastąpi głównie w takich sytuacjach, gdy zaprzestanie ciągłości określonego świadczenia na rzecz zamawiającego spowoduje dotkliwe skutki dla danej społeczności czy grupy odbiorców tych usług.
Na marginesie wskazać należy, że sama zasadność wniesionego odwołania, bądź jej brak, w ogóle nie mogą być brane pod uwagę przy badaniu zaistnienia przesłanek dla uchylenia zakazu zawarcia umowy. Zatem jedynie konsekwencje dla interesu publicznego związane z brakiem zawarcia umowy mają rozstrzygający charakter.
