Zasadą jest, że zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w SIWZ. Kryteria te mogą odnosić się między innymi do ceny lub kosztu, jakości, właściwości estetycznych i funkcjonalnych, aspektów społecznych czy środowiskowych. PZP nie określa zamkniętego katalogu możliwych do zastosowania jakościowych kryteriów oceny ofert, opisując je jedynie w sposób przykładowy, z tym zastrzeżeniem, że muszą one każdorazowo odnosić się do przedmiotu zamówienia.
Warto jednak pamiętać, że swoboda zamawiającego w ustalaniu takich kryteriów nie jest nieograniczona, gdyż gospodarz postępowania musi każdorazowo stosować się do art. 7 ust. 1 PZP tj. zapewnić przygotowanie i przeprowadzenie postępowania z poszanowaniem zasady uczciwej konkurencji, równego traktowania wykonawców oraz zasady proporcjonalności. Co to oznacza w praktyce? Przede wszystkim to, że kryteria jakościowe odnoszące się do przedmiotu zamówienia, powinny premiować te cechy jakościowe, które faktycznie znajdują uzasadnienie w potrzebach zamawiającego.
Uzasadnione potrzeby zamawiającego a kryteria oceny ofert
W orzecznictwie KIO wskazuje się, że z uwagi na to, że kryteria oceny ofert ze swej natury – poprzez promowanie określonych cech lub funkcjonalności – prowadzą do zwiększenia szans na uzyskanie zamówienia jednym wykonawcom, ograniczając te szanse innym, nie mogą odnosić się do aspektów, które nie mają znaczenia z punktu widzenia uzasadnionych potrzeb zamawiającego.
Do takiego wniosku doszła KIO w sprawie o sygn. akt KIO 2615/191 , gdzie zamawiający prowadził postępowanie na dostawę produktów leczniczych. Jako jedno z kryteriów jakościowych przewidział temperaturę przechowywania produktu leczniczego. KIO analizując sprawę ustaliła, że na rynku istnieje dwóch wykonawców oferujących rzeczony produkt, przy czym produkt oferowany przez jednego z nich powinien być przechowywany w temperaturze poniżej 25°C, a w odniesieniu do produktu oferowanego przez drugiego, brak było takich zaleceń.
KIO uznała, że co do zasady kryterium oceny ofert promujące produkt leczniczy, co do którego nie istnieją zalecenia odnoszące się do temperatury przechowywania może być uznane za dopuszczalne i samo w sobie nie jest niezgodne z art. 7 ust 1 PZP. Oceniając jednak okoliczności towarzyszące temu konkretnemu postępowaniu, Izba doszła do wniosku, że brak było uzasadnienia dla zastosowania tego kryterium. Zamawiający nie przedstawił bowiem żadnego uzasadnienia jego zastosowania dla swoich potrzeb.
Powyższe orzeczenie potwierdza, że zamawiający co do zasady ma prawo swobodnie ustalać jakościowe kryteria oceny ofert, z tym zastrzeżeniem, że będzie w stanie uzasadnić ich przyjęcie swoimi obiektywnie uzasadnionymi potrzebami.
Podsumowując, dobór kryteriów oceny ofert nie może odbywać się w sposób dowolny, a granice swobody zamawiającego w tym zakresie wyznaczają zasady udzielania zamówień publicznych określone w art. 7 ust. 1 PZP.
1 wyrok KIO z dnia 13 stycznia 2020 r., sygn. akt KIO 2615/19
