W jednej z niedawnych publikacji poruszyliśmy zagadnienie uzasadniania czynności wykluczenia z postępowania przez zamawiającego (więcej do przeczytania tutaj ).Wskazaliśmy wówczas, że w uzasadnieniu takiej czynności musi się zawsze znaleźć interpretacja okoliczności faktycznych stanowiących podstawę wykluczenia oraz towarzyszący jej wywód prawny. Innymi słowy zamawiający musi przedstawić wykonawcy jakie fakty, w jego ocenie uzasadniają zastosowanie jednej z przesłanek wykluczenia z art. 24 PZP oraz podeprzeć taką ocenę odpowiednimi przepisami.
Odnośnie tego, że ogólnikowe uzasadnienie wykluczenia jest niewystarczające, przekonał się jeden z zamawiających prowadzący postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w przedmiocie kompleksowej organizacji wyjazdowej misji gospodarczej (por. wyrok KIO z dnia 18 kwietnia 2019 r., sygn. akt KIO 589/19). W stanie faktycznym sprawy zamawiający w zawiadomieniu o wyniku postępowania poinformował o wykluczeniu z postępowania jednego z wykonawców na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 2 PZP. Jako uzasadnienie tejże czynności wskazał jedynie, że naliczył ww. wykonawcy kary umowne za nienależyte wykonanie poprzedniej umowy, która dotyczyła kompleksowej organizacji jednej dwudniowej wizyty studyjnej dla dziennikarzy. Zatem oprócz wskazania podstawy prawnej i umowy, która w ocenie zamawiającego została nienależycie wykonana w żaden sposób nie uzasadnił, czy przesłanki wykluczenia wskazane w treści art. 24 ust. 5 pkt 2 PZP zostały spełnione. Zamawiający przede wszystkim nie wykazał, czy wykonawca naruszył poważnie obowiązki zawodowe, ani czy naruszenie takie było przez niego zawinione.
Rozpoznając odwołanie Izba zasadnie uznała, że tak ogólnikowe uzasadnienie czynności wykluczenia nie może być uznane za prawidłowe. To zamawiający musi udowodnić istnienie podstawy wykluczenia wykonawcy z postępowania, podając przy tym w uzasadnieniu faktycznym czynności wykluczenia argumentację odnoszącą się do każdej z przesłanek określonych w art. 24 ust. 5 pkt 2 PZP i przedstawiając powody, dla których uznał, iż zostały one kumulatywnie spełnione.
Mimo, iż w toku postępowania przed KIO zamawiający przytaczał dodatkowe okoliczności, które mogłyby potencjalnie świadczyć o zasadności dokonanego wykluczenia, skład orzekający nie mógł wziąć ich pod uwagę. Przedmiotem oceny Izby była bowiem zasadność czynności wykluczenia wykonawcy z postępowania, ale jedynie w świetle tych okoliczności faktycznych i prawnych, które zostały przedstawione przez zamawiającego w uzasadnieniu.
Izba podkreśliła rolę uzasadnienia czynności zamawiającego, wskazując że: „(…) to na podstawie zawiadomienia, o którym mowa w art. 92 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, wykonawca podejmuje decyzję w przedmiocie zasadności skorzystania z przysługujących mu środków ochrony prawnej, a następnie, w przypadku pozytywnej decyzji o potrzebie wniesienia odwołania, podejmuje decyzję jakie zarzuty należy sformułować w odwołaniu oraz w jaki sposób zamierza polemizować ze stanowiskiem zamawiającego. Z powyższego wynika zatem, iż uzasadnienie faktyczne czynności wykluczenia wykonawcy z postępowania winno w sposób szeroki, wyczerpujący prezentować jakie okoliczności stanowiły podstawę decyzji zamawiającego, po to aby wykonawca niepodzielający dokonanej przez zamawiającego oceny mógł ustosunkować się do zarzutów zamawiającego.”
W konsekwencji nieuprawnione było przyjęcie przez zamawiającego, że naliczenie kary umownej w ramach poprzedniej umowy i brak jej kwestionowania przez wykonawcę, automatycznie świadczy o spełnieniu przesłanek z art. 24 ust. 5 pkt 2 PZP.
W czym możemy pomóc?